U bent hier

Daar is mijn Vaderland

 Regisseur Maurice Nijsten brengt Limburg uitvoerig in beeld

 “Daar is mijn vaderland” op herhaling

Vanaf  8 april start L1 TV met de herhaling van de 13-delige serie
"Daar is mijn vaderland".

 

l1.bbvms.com/p/video/c/2946155.html

 

https://l1.bbvms.com/p/video/c/2946155.html?inheritDimensions=true

 

“Daar is mijn vaderland” is bij de eerste uitzendingen enkele jaren geleden  een ongekend succes geworden dankzij de inzet van velen.  L1TV biedt iedereen de kans om nog eens te genieten van unieke Limburgers die verrassende ontmoetingen hebben op karakteristieke locaties .  De hele serie wordt dan ook integraal herhaald.

De serie “Daar is mijn Vaderland” is ontstaan naar een idee van regisseur/ programmamaker Maurice Nijsten en schrijver/ fotograaf  Jos Odekerken.  Wat maakt Limburg zo bijzonder? Om op deze vraag een antwoord te kunnen krijgen werd aan 13 bekende Limburgers gevraagd wat zij in hun woon- leefomgeving zo typisch Limburgs vinden? Welke elementen uit het cultuuraanbod uit zijn/haar eigen stad of regio vinden zij belangrijk om de rijkdom van Limburg in beeld te brengen.  Iedere aflevering wordt door een bekende Limburger gepresenteerd.

De presentatoren zijn in alfabetische volgorde: Jean Pierre Cnoops, Hubert Delamboye, Nancy Deusings en Peter van Kempen, Guido Dieteren en Wendy Kokkelkoren,  Beppie Kraft,  Caroline Maessen, Camille Oostwegel,  Alf Poell,  Frans Pollux, Gé Reinders , Jan Smeets , Jack Vinders en Renée van Wegberg.

Maurice Nijsten, productioneel geassisteerd door Dénise Nijsten-Bannier, werkte 3 jaar lang aan dit ambitieuze project. In totaal werden meer dan 80 draaidagen door de hele provincie gemaakt om de vele uren beeld- en geluidsmateriaal te vervaardigen. Honderden bezoeken aan locaties en vele besprekingen met personen en verenigingen gingen hieraan vooraf.

De presentatoren spreken allemaal hun eigen dialect waardoor het eigene van de streek  extra wordt belicht.  Het woord cultuur krijgt een ruime interpretatie, van kleinschalig tot groot volksfeest, van historie tot hedendaagse kunst. Iedere presentator kon zelf ideeën  en wensen aangedragen voor zijn/ haar aflevering en zo ontstaat er een uniek en zeer gevarieerd beeld van de Limburgse cultuur. De grote diversiteit die er is ontstaan laat de kijker zien dat Limburg een schatrijke provincie is waar wij als Limburgers trots op kunnen zijn.

Vele honderden Limburgers hebben op de een of andere wijze hun bijdrage geleverd aan het project. Lokale koren, fanfares en harmonieorkesten komen in de spotlight met uitzonderlijke prestaties. Ook voor jong aanstormend talent is er voldoende aandacht.

Onder de gelijknamige titel “Daar is mijn Vaderland” verschijnt naast de televisieserie een rijk geïllustreerd boek vervaardigd door schrijver/ fotograaf Jos Odekerken. Er zijn raakvlakken met de tv-serie, maar het boek leidt een zelfstandig leven.  De lezer wordt een caleidoscopisch overzicht van Limburgs culturele rijkdom geboden, door de provincie reizend van Mesch tot Mook.

De serie wordt mogelijk gemaakt door Provincie Limburg, BVLimburg, L1 en Maurice Nijsten film- en televisieproducties.

              Maurice Nijsten film- en televisieproducties

 

Credits

Camera en montage  :
Organisatie: 
Samenstelling en regie:
Productie:    
Mede mogelijk gemaakt door:                      

Maurice Nijsten
Dénise Nijsten-Bannier
Maurice Nijsten
Cine Trias Nederland bv
Provincie Limburg, BVLimburg,  L1 TV,
Maurice Nijsten film- en televisieproducties                                                     
www.mauricenijsten.nl

Uitzendtijden:

Vanaf 8 april elke zondag om 10.00, 12.00, 14.00, 16.00 en 17.00 uur
Maandag om 16.30 uur

Op zondag 15 april is er géén uitzending van “Daar is mijn Vaderland” ivm Amstel Goldrace

8 april 2018

Hubert Delamboye

22 april  2018

Camille Oostwegel

29 april  2018

Gé Reinders

6 mei   2018

Guido Dieteren en Wendy Kokkelkoren

13 mei   2018

Jan Smeets

20 mei   2018

Alf Poell

27 mei   2018

Jean- Pierre Cnoops

3 juni   2018

Nancy Deusings en Peter van Kempen

10 juni   2018

Jack Vinders

17 juni 2018

Renée van Wegberg

24 juni 2018

Beppie Kraft

1 juli 2018

Caroline Maessen

8 juli 2018

Frans Pollux   ( misschien Tour de Limbourg??)

 

 *****************************************************************************************

Uitzending gemist:
zie: http://www.l1.nl/programma/daar-mijn-vaderland
 

******************************************************************************

 

 

  

Deze keer lieten we ons filmen in

De Aftrap van de TV-serie

Na drie jaar van contacten leggen, overleggen, reizen en filmen was het zondag 26 augustus zover: een gezamenlijke opnamesessie van alle presentatoren en presentatrices van onze Tv-serie, Daar is mijn vaderland, ingeleid door de presentator van de dag Frans Pollux, tevens onze presentator van de aflevering over Venlo, op het erf van de eeuwenoude Puthof in Reijmerstok. Doel: het samenstellen van de kick-off show van 55 minuten voorafgaande aan de eerste aflevering van onze serie op vrijdag 7 september. Opnamen in de deskundige handen van de crew van L1 televisie, met Lida Volleberg-Huver als regisseur. Hoewel de weergoden niet echt meewerkten, werd het toch een grandioze apotheose waarin onze dertien getalenteerde Limburgers/presentatoren bevraagd werden over hun ervaringen tijdens de opnamen van de afgelopen twee jaar, waarin stukje bij beetje de legpuzzel van hun cultuurverkenningen in dertien verschillende regio’s van Limburg in elkaar werden geschoven.

Op de foto staan van links naar rechts: Beppie Kraft, Frans Pollux, Jean-Pierre Cnoops, Jack Vinders, Peter van Kempen, Camille Oostwegel, Renée van Wegberg, Hubert Delamboye, Caroline Maessen, Alf Poell, Jan Smeets, Nancy Deusings, Gé Reinders, Wendy Kokkelkoren en Guido Dieteren.

De kick-off show zal op zaterdag 1 september om 19.05 en 23.05 uur te zien zijn op L1TV. Dit zal herhaald worden op zondag 2 september om 19.05 uur en 23.05 uur. Kijken dus!

 

De uitreiking van het boek

Hoeveel kunnen Limburgers nog leren over de cultuur van hun eigen provincie? Die vraag kun je proberen te beantwoorden met behulp van de prachtige beeldverslagen van de Tv-serie, waarin ook aandacht is voor de verschillende dialecten van de streek en de emotionele beleving van muziek.

Daarnaast hebben Dénise en Maurice Nijsten en uw columnist in goed overleg ervoor gekozen om ook een boek onder dezelfde titel, Daar is mijn vaderland, uit te brengen om de cultuur van Limburg nu eens vanuit een geheel andere invalshoek dan in de Tv-serie voor het voetlicht te brengen. Een boek met toegankelijke tekst en prachtig fotomateriaal biedt weer andere mogelijkheden dan het medium film. Er zijn dus raakvlakken met de Tv-serie, maar het boek en de film leiden elk een geheel zelfstandig leven. Ook weer een traktatie voor de Limburger en een pure ontdekkingsreis voor de niet-Limburger. Lezen en kijken dus!

Tijdens de kick-off opnamen ontving Odile Wolfs, ex-gedeputeerde van de provincie Limburg, het eerste exemplaar van het boek uit handen van de schrijver/fotograaf Jos Odekerken. Odile Wolfs en Gerard Rooijakkers, directeur van BV Limburg, hebben zich ingezet om dit ambitieuze project mogelijk te maken. Zij zorgden voor subsidies waarmee de basiskosten konden worden gedekt.

Vervolgens ontvingen de presentatoren van de Tv-serie eveneens eens exemplaar van het boek, gesigneerd door de auteur. Het boek wordt uitgegeven in een coproductie van de BV Limburg en de Media Groep Limburg, de uitgever van De Limburger en het Limburgs Dagblad.

Dat veel Limburgers en niet Limburgers de komende maanden moge genieten van een ambitieus, oer-Limburgs product van eigen bodem, in de vorm van de Tv-serie Daar is mijn vaderland en het gelijknamige boek.

Jos Odekerken, augustus 2012

**************************************
  

 

Fotograaf/ schrijver Jos Odekerken schrijft regelmatig over zijn en onze ervaringen tijdens de opnamen voor "Daar is mijn Vaderland."


 

 

 

***************************************************************

 

Maurice Nijsten, geassisteerd door Dénise Nijsten filmden onlangs o.a. “ De two of a kind”, zoals:

Guido Dieteren en Falco Borsboom

De prestaties en de ambities van onze muzikale presentatoren voor Heerlen, Landgraaf en omgeving, Guido Dieteren en Wendy Kokkelkoren, hebben we al eerder beschreven in onze columns van mei en december 2011. Nu het moment van de finale montage van de dertien afleveringen van onze serie Daar is mijn vaderland dichterbij komt, wordt ook duidelijk welk een indrukwekkende bijdrage Guido en Wendy met hun orkest aan onze serie hebben geleverd.

Tijdens de opnamen kregen we een interessant kijkje in de keuken van de componisten van het cross-over repertoire van Guido’s Orchestra. Violist Guido is uiteraard de orkestleider en, samen met Wendy, het gezicht van het orkest. Maar wat minder bekend is, is het feit dat de klassiek opgeleide Guido het uitgevoerde werk zelf componeert en/of arrangeert in nauwe samenwerking met zijn muzikale alter ego, de toetsenist van het orkest, Falco Borsboom. Ze kennen elkaar al sinds hun studietijd aan het conservatorium waar Falco popmuziek studeerde. Een fragment in onze serie licht een tipje van de sluier op betreffende het ontstaan van een nieuwe compositie van de twee ras musici, ieder met zijn eigen inbreng uit respectievelijk de wereld van de klassieke muziek en die van de pop.

Nancy Deusings en Peter van Kempen

Zangeres Nancy Deusings en bandleider Peter van Kempen, pianist en toetsenist, zijn onze presentatoren voor Geleen en omstreken. Ook dit koppel straalt de muzikale chemie uit die bij een eerste kennismaking meteen aanstekelijk werkt. Muziek maken en mensen daarmee raken - vooral muziek met veel soul - is hun grote passie, waarbij ze zich nadrukkelijk ook met de muzikale coaching van jongeren bezig houden. Ook hier weer die cross over tussen klassiek en pop, tussen Bach en jazz bijvoorbeeld. In de woorden van Peter: het moet ‘grooven’. Maar ook deze Limburgers blijven dichtbij hun roots. Ze nemen ons mee op een zwerftocht door het echt oude Oud-Geleen, waar ooit de eerste Limburgse boeren hun toen nog primitieve ambacht uitoefenden. Het agrarisch ingestelde volk van de Bandkeramiekers bewerkte de hogere lössplateau’s langs de Geleenbeek al 5000 jaar voor Christus. Een rondgang door Oud-Geleen, weliswaar van iets latere datum, met Nancy Deusing opende ons de ogen. Haar vader groeide niet voor niets op in het Bokkenrijdershuis, het Huis Maes aan de Leurstraat 4 in Awt-Gelaen.

Margot Reuten en Petro Kools

De speciale chemie werkzaam tussen Margot Reuten, de enige vrouwelijke meester-kok die ons land telt, en sommelier Petro Kools wordt niet zozeer getriggered door het gehoor, maar door de smaakpapillen, dat mag duidelijk zijn gezien de landelijke reputatie die beiden de afgelopen jaren in hun restaurant Da Vinci in Maasbracht hebben opgebouwd. Jean-Pierre Cnoops, onze gastheer hier (zie ook onze column van september en oktober 2011), introduceerde ons in een riante culinaire omgeving, waarbij Limburgse smaken en geuren de boventoon voerden. Sinds jaar en dag zweert Margot bij het lam uit het Geuldal, bij de gerookte paling uit de naburige Maas en het rund van het Maasbrachtse Pietjesveld. Met onze musici van zojuist heeft Margot minstens één ding gemeen: ze kookt voor het applaus! Leidraad is daarbij: in alles gaan voor kwaliteit. Petro, gastheer en wijnkenner suprême, ruimt in zijn wijnkelder daarbij een ruime plaats in voor wijnen afkomstig uit Limburg, bijvoorbeeld van de wijngaard uit het naburige Thorn, waar Harry Vorselen steeds nadrukkelijker als succesvolle wijnbouwer van zich doet spreken (zie ook onze column van september 2011).

en de unieke Pierre Cuypers in zijn eigen Cuypershuis

Onze speurtocht Mit Gé Reinders durch Roermunj (zie de column van juni 2011) sluiten we af met een bezoek aan het zojuist gerestaureerde woonhuis en atelier van de grootste 19e-eeuwse Nederlandse architect, afkomstig uit Roermond, Pierre Cuypers. Het Cuypershuis is een prachtig staaltje van een neogotisch woonhuis met trapgevels en tegeltableaus. Het ademt nog de Engelse tudorstijl waarvan zijn architect zo gecharmeerd was. Nu is het een beeldbepalend museum voor Roermond dat nog de geest ademt van zijn schepper. Cuypers behoort in Europees verband tot de top van de neogotiek. Wat onze rondleiding met Gé Reinders zo duidelijk maakt is dat Cuypers en zijn medewerkers in de eerste plaats ambachtslieden waren, die hun handwerk zeer serieus namen.

Pierre Cuypers overleed op 93-jarige leeftijd. Hij werd in dit huis in dominicaner habijt opgebaard. Over negen jaar is hij een eeuw dood. Dit museum is een waardig eerbetoon aan de man en zijn werk. Volgend jaar wordt zijn Rijksmuseum in Amsterdam na een jarenlange restauratie opnieuw geopend. Het meeste van zijn oorspronkelijke werk is daar in volle glorie gerestaureerd. Hier in Roermond is op kleinere schaal hetzelfde gebeurd. Het Cuypershuis is geopend van dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 16.30 uur.

Jos Odekerken, 30 juli 2012

 **********************************************************************

We filmden drie muzikale hoogtepunten in het Limburgse land

Gaer nao Hier

Van alles twee
L
imburgers hebben van alles twee. Zo heeft elk zichzelf respecterend dorp twee harmonieën, of twee fanfares, twee koren of twee schutterijen. Als inwoner hoor je bij het ene kamp of het andere. Familietraditie is hierbij bepalend. De jaarlijkse contributie is het ultieme bewijs van je eeuwige clubtrouw.

Tweetalig Heer
Heer, nu een wijk in de gemeente Maastricht, is lang een zelfstandig dorp geweest met een eigen bestuur. Ook Heer heeft twee harmonieën: Heer Vooruit en de Koninklijke Harmonie van Heer. Maar Heer, en het Zuid-Limburgse Vaals, onderscheiden zich in één opzicht van alle andere Limburgse plaatsen: er worden twee dialecten gesproken. Dwars door Heer loopt de Panninger linie. Aan de ene kant van de denkbeeldige grens worden bepaalde woorden langgerekt uitgesproken (“laank”), zoals onze gastvrouw voor Maastricht in de Tv-serie, Beppie Kraft, dat doet. Aan de andere kant van de grens gebeurt dat niet (“lank”). Het zou interessant zijn om te weten wat de echtgenoot van Beppie, Pierre Knubben, afkomstig uit een bijzonder muzikale familie uit Heer, daarvan maakt. Tijdens de opnamen die we op een snikhete avond in mei van Beppie samen met de gedisciplineerd musicerende harmonie Heer Vooruit maakten, konden we dat niet onderzoeken. Wat beiden gemeenschappelijk hebben is die ultieme liefde voor Maastricht. Geen mooier uitnodiging om naar Maastricht te komen dan het door Beppie vertolkte lied Danse tot ’t mörrege leech, waarvan we deze avond opnamen maakten voor onze TV-serie Daar is mijn vaderland, die in september op L1-TV van start zal gaan. En dan nog even dit: Heer Vooruit staat onder de bezielende leiding van Ingeborg Stijnen, een dirigent van klasse!

Mien Plekske
Maastricht mag dan volgens sommigen de mooiste stad van het land zijn, als 50% Valkenburger kan uw columnist getuigen dat er nauwelijks een mooier plekje natuurschoon in Limburg te vinden is dan het Geuldal aan de voet van dat machtige en zeer oude Kasteel Genhoes, gelegen bij de Drie Beeldjes en recht tegenover dat jongere kasteel Schaloen. Beide zijn nog kastelen die particulier bewoond worden. Op alweer zo’n magnifieke voorjaarsdag zong het dameskoor Belcanto Resonance uit hartje Valkenburg het oer-Limburgse lied Mien Plekske te midden van de bloeiende boomgaarden met Genhoes op de achtergrond. Je hoeft niet eens uit Valkenburg afkomstig te zijn, zelfs niet voor 50%, om ontroerd te raken bij zoveel met passie gezongen authentiek sentiment. Onder perfectionist Marjan Quaedvlieg weet dit koor een consistent hoog niveau te bereiken. We waren bijzonder blij met deze zeer geslaagde opnamesessie.

Sweikhuizen
Sweikhuizen is een dorp in de gemeente Schinnen. Het ligt in de directe omgeving van Geleen, tegen de flanken van de Geleenbeek te midden van hellingbossen, glooiende akkers, holle wegen en monumentale gebouwen. De dorpelingen zijn trots op hun kerk die dateert uit 1739, toegewijd aan St. Dionysius en St. Odilia, op hun Mannenkoor St. Cecilia, opgericht in 1875, en op hun Rèngelaote. U weet niet wat dat zijn? We hebben het hier over een van de culinaire delicatessen van Limburg, de Reine Claude, een pruimensoort die bijzonder geschikt is voor het bereiden van de lekkerste Limburgse vlaai, de proeme! Sweikhuizen heeft er haar specialiteit van gemaakt. Te midden van de bloeiende boomgaarden met rèngelaote filmden we Mannenkoor St. Cecilia. In 2011 werd een CD uitgebracht met medewerking van de solisten Carla Maffioletti, sopraan en tenor Hubert Delamboye. Voor onze opnamen bracht het koor het toepasselijke lied ‘’t greun van ‘t graas’ met veel verve ten gehore. Hiermee sloten we in het hart van Zuid-Limburg een reeks geslaagde muziekopnamen af, waaraan onze kijkers straks ongetwijfeld veel plezier zullen beleven

Jos Odekerken,  juni 2012

**************************************** 

Dat popmuziek in Noord-Limburg leeft filmden we, te gast bij

Venrode
Koorleiders hoor je nogal eens klagen over het feit dat de belangstelling voor de koormuziek aan het tanen is en het moeilijk is het koor met nieuwe leden te versterken. Dat mag dan zo zijn voor mannenkoren, maar niet, of in mindere mate, voor vrouwenkoren. De laatste decennia zijn er in Limburg een behoorlijk aantal nieuwe dameskoren opgericht die nu een florerend bestaan leiden. Niet de minste ervan is het ambitieuze popkoor Venrode uit Venray dat uit ongeveer veertig enthousiaste vrouwen bestaat. Het koor heeft een vier- tot achtstemmig repertoire en wordt geleid door een professioneel dirigent.

Max Smeets
Dirigent Max Smeets uit Roermond studeerde aan het Maastrichtse conservatorium, gevolgd door een studie koordirectie bij verschillende bekende dirigenten. Zestien jaar was hij Muziekdirecteur van de musicalafdeling van het Koninklijk Ballet van Vlaanderen. Hij heeft inmiddels vele musicals gearrangeerd en gedirigeerd. Onlangs nog had hij de muzikale leiding van de megaproductie “Rembrandt De Musical” in het Amsterdamse Carré theater. Sinds 1998 leidt Max Smeets Venrode.

Joseph
In 2007 scoorde Venrode een enorme hit met de uitvoering van “Jesus Christ Superstar”. Gezien de voorgeschiedenis van koor en dirigent is het niet verwonderlijk dat Venrode zich nu op een eigen productie van de musical “Joseph and the amazing technicolor dreamcoat” heeft gestort, de musical waarin eerder Freek Bartels samen met Renée van Wegberg uit Horst een rol speelde. Renée bleek toen een publiekstrekker van de eerste orde. Renée van Wegberg heeft de voorbereidingen van het koor vol interesse gevolgd en gaf de leden nog enkele bruikbare tips.
Max Smeets heeft een eigen arrangement van “Joseph” gemaakt waarmee het koor het succes van “Jesus Christ Superstar” hoopt te kunnen evenaren. Na maandenlange voorbereidingen was het dan zo ver. Op 13 en 14 april werd de musical “Joseph”  in een uitverkochte schouwburg in Venray ten gehore gebracht. Het publiek reageerde na afloop met een minutenlange staande ovatie. “Het was super! We kregen er kippenvel van. Het publiek was zo enthousiast, het was kicken”, aldus koorlid Yvonne Hebben.

We introduceerden Renée al eerder, in onze columns van 20 mei 2011 en juli 2011, als onze gastvrouw voor de regio Horst/Venray in de Tv-serie Daar is mijn vaderland, die vanaf 7 september aanstaande op L1 TV zal worden uitgezonden. Renée van Wegberg is ook actief op een heel ander gebied, namelijk als ambassadrice van het Wereldpaviljoen van de Floriade in Venlo.
Op dit moment schittert Renée in het Circustheater in Scheveningen met een hoofdrol in "Wicked", de bekende musical.

Jos Odekerken, april 2012

************** 

 

De mooiste Vastelaovend is de

Venlose boérebroélof

Zeg Venlo en vastelaovend en iedereen roept: Boétegewoéne Boétezitting in de Zoepkoel, op de zaterdag van Carnaval. Daar wordt het Carnaval in Limburg het meest uitbundig ingeluid. Dat klopt allemaal wel. In Venlo vindt vervolgens op de zondag de Kinderoptocht plaats met diverse activiteiten voor de kinderen en op maandag de Grote Optocht. In de chronologie is natuurlijk de dinsdag de echte Vastelaovend, dat wil zeggen de dag die voorafgaat aan het begin van de traditionele vastenperiode. Dan viert Venlo als afsluiting van zijn mooiste stadsfeest de Boérebroélof, samen met een groot aantal andere plaatsen in Midden- en Noord-Limburg. In Zuid-Limburg is dit fenomeen met Carnaval totaal onbekend.

Frans Pollux
Geen betere commentator bij onze opnamen op deze dinsdag dan Venlonaar Frans Pollux tijdens zijn favoriete feest. Frans is de zoon van een gewaardeerd Limburgse buutereedner en zelf bekend als columnist en L1 presentator, maar ook als componist/zanger van diverse liedjes en Carnavalsschlagers, forumvoorzitter, kortom als podiumdier, en na zijn succesvolle debuutroman Het Gelijk van Heisenberg (2010) ook als schrijver. Toeval wil dat dit jaar de familie Pollux de Boérebroélof organiseert. Niet helemaal toevallig, want de bekende Venlose familie woont al 111 jaar in deze stad. 2012 is toch al een bijzonder jaar voor de Boérebroélof, want die bestaat dit jaar honderd jaar.

Jocus
Het is gissen naar de oorsprong van het feest. Misschien zocht de boerenbevolking naar een goede reden om nog even de bloemetjes buiten te zetten voordat de wintervoorraad met voedsel echt opraakte en de strenge vastenperiode begon waarin feesten uit den boze was. Vanuit Venlo heeft het feest zich verspreid en is het verder uitgewaaierd tot in Brabant. De Venlose Carnavalsvereniging Jocus maakt er voor het eerst melding van in 1912. Op deze laatste dag van het carnaval worden de paarden van stal gehaald en het authentieke tuig met koperbeslag opgepoetst. Jocus bepaalt welke instantie of vereniging de bruiloft mag organiseren.

Geen boenke-boenke
Voorafgaand aan de bruiloft wordt er een groot ontbijt georganiseerd. Twee ‘echtelieden’ worden op deze dag ‘in de onecht’ verbonden en het bruidspaar wordt met familie en gevolg in stoet naar het stadhuis van Venlo gereden. Een bruiloft dus met alles erop en eraan. Maar …..… het is allemaal maar spel, maar visueel en qua sfeer en beleving een prachtig authentiek spel. Wat verder opvalt is dat er geen boenke-boenke gedreun door de luidsprekers klinkt, maar de menigte con amore de traditionele Carnavalsliedjes in het plat meezingt: Zulle we dan now maar nao de broelôf gaon …. Niet alleen de deelnemers aan de bruiloft, maar alle feestelingen langs de kant zijn gehuld in traditionele zwart-witte boerenkleding met poffers, blouses met pofmouwen, zwarte rokken en de mannen met zwarte lakense petten, witte overhemden zwarte slipjassen, zwart-grijs gestreepte pantalons en zwarte schoenen. Een waar feest voor oog en oor. We hopen het allemaal even sfeervol te hebben gefilmd als we het hebben ervaren. ‘t Werk det is gebeurd.

Jos Odekerken, februari 2012

 

****************

Limburgs Symfonie Orkest laat de nachtegaaltjes zingen!

Heeft u tijdens uw bezoek bij goede vrienden in Gelderland wel eens meegezongen met Waar der beuken brede kronen (Gelders volkslied) of, terwijl de kinderen zich in pretpark Walibi in Flevoland vermaakten, stiekem meegeneuried op de melodie van hun Waar wij steden doen verrijzen? Nee? Dan wordt de kans steeds groter dat u in Limburg woont, waar de bewoners meestal wel in staat zijn min of meer uit volle borst ten minste het eerste couplet uit het Limburgs volkslied mee te zingen. Componist Henri Tijssen uit Roermond zette de tekst van onderwijzer Gerard Krekelberg in 1909 op muziek. De eerste uitvoering was ter gelegenheid van de oprichting van de ‘Vereniging ter bevordering van de volkszang in Limburg.’ Dat bevorderen van de volkszang is met deze onverbiddelijke hit de laatste honderd jaar aardig gelukt. 

Jean Lambrechts
Maar het werd hoogtijd voor een fris, eigentijds arrangement van dat oorspronkelijke thema. Niemand minder dan componist Jean Lambrechts (zie column hieronder van oktober 2011) heeft zich op verzoek van Maurice Nijsten uitgeleefd in een sprankelende, nieuwe variant. Deze werd, ook al weer geheel belangeloos, afgelopen woensdag door het LSO uitgevoerd. Mede ten behoeve van onze Tv-serie Daar is mijn Vaderland legde geluidstechnicus Jo Smeets, uitgerukt met de geluidswagen van L1, alles op de band vast.

 

 

Enrico Delamboye

Het orkest stond onder de enthousiaste leiding van dirigent Enrico Delamboye, zoon van tenor Hubert Delamboye (zie column van juni 2011 hieronder). Van het hele opnameproces werden ook filmopnamen gemaakt. De sound track gaat straks een rol spelen in de Tv-afleveringen van onze serie die 7 september gaat starten. Chapeau voor ons eigen LSO met deze grandioze uitvoering. 

 

Jos Odekerken, februari 2012

 

*************** 

We filmden uitzwermende Parkstad perfectionisten

Jack Vinders

Kriskras door de provincie reist hij nu met zijn eindejaarshow die voor veel Limburgers inmiddels niet meer weg te denken is in de donkere dagen voor Kerst: Jack Vinders in topvorm. We introduceerden hem al in een eerdere column als een van de presentatoren van Kerkrade en omgeving in onze Tv-serie Daar is mijn vaderland, die in september op de buis gaat. Nee, het jaareinde is voor veel Limburgers ondenkbaar zonder deze sfeervolle en soms hilarische eindejaar revue.

Jong talent

Wat ook nu weer opviel is de grote rol die Jack aan jong talent toebedeelt, zonder overigens concessies te doen aan kwaliteit. Jack staat er altijd, met zijn groot orkest, ballet, cabaret, koor en getalenteerde gasten. Voor de show hadden we een goed gesprek met de man die ooit bestempeld werd als de beste Jacques Brel van Nederland. Terugkijkend op het afgelopen jaar constateren we dat Jack 7x in de L1mbo Top 100 voorkwam. Daarnaast ondersteunt hij door zijn aandeel in de single “Laot us Same”, met Beppie Kraft & Friends, het programma voor dementiepatiënten en hun familie.

Guido’s Orchestra


Met Guido Dieteren en Wendy Kokkelkoren reisden we ook al eerder (zie column Parkstad, mei 2011) door Heerlen, de stad waar ooit hun muzikale carrière begon. Dat is inmiddels vijf jaar geleden. De eerste jubileumshow vindt plaats op 12 januari 2012 in Venlo
. Guido en Wendy hebben er geen geheim van gemaakt dat Wendy binnenkort haar eerste baby verwacht. De beroemde zangeres Petra Berger zal haar dan ook op 12 januari vervangen. Afgelopen jaar trad Guido’s Orchestra op in verschillende mega concerten, onder andere voor meer dan 4000 concertgangers in Sittard en Aken, waarbij het publiek het orkest met staande ovaties beloonde. Ook nam het orkest deel aan de Symphonica in Rosso shows in het Gelredome in Arnhem. Guido omschrijft de muziek van zijn orkest als een vorm van totaalmuziek die pop- en klassieke muziek op een unieke muziek combineert. Hij schrijft de meeste nummers zelf, samen met toetsenist Falco Borsboom. 

 

 

 

Naar China

Maar hij kan dat niet zonder wat hij zijn dream team noemt: naast Falco bestaat dat uit zijn echtgenote, tekstschrijver en klankbord, sopraan Wendy, en verder jazzpianist en arrangeur Ron Cuijpers en gitaarvirtuoos Ruud Peeters. We wonen een repetitie van het orkest bij in de studio van Revi Music in Landgraaf. Guido’s Orchestra bestaat uit jonge, enthousiaste musici. Ze bereiden zich nu voor op hun reis naar China, waar in januari vier keer voor tienduizend mensen zal worden opgetreden in de Mercedes-Benz Arena in de grootste stad van het land, Shanghai. Guido denkt er over daar twee Chinese composities te brengen. Maar een bewerking van een bourree van Bach en de orgelsymfonie van Saint-Saëns die we tijdens de repetitie te horen krijgen, zullen de Chinezen ook wel van hun stoelen krijgen, schatten we zo in. Repeteren is keihard werken, boetseren aan de muziek en schaven aan de uitvoering. In de woorden van Guido: musiceren is topsport. Straks staat het spotlight op de solisten in de enorme arena in Shanghai, maar Guido weet het, in de woorden van Marco Borsato’s song: Ik kan het niet alleen. We applaudisseren voor het hele orkest.

Jan Smeets


Pinkpop directeur Jan Smeets is weliswaar geboren in Einighausen, maar eenmaal per jaar is Landgraaf, in Parkstad, toch het epicentrum van zijn popmuziek imperium. Hij zal ons dit voorjaar als presentator voor de taille van Limburg voor onze tv-serie meenemen naar enkele plekken die hem hier na aan het hart liggen. Is Jan Smeets ook al zo’n perfectionist? Nou en of! Waag het niet om in zijn nieuwe expositieruimte in Geleen de glazen deur van zijn gloednieuwe lift met open handpalm aan te raken. Hij laat je meteen zien hoe het dan wel moet! Alles in het gebouw aan de Mauritslaan ziet er dan ook spic en span uit. Wanneer je weet door te dringen in het heilige der heilige, het archief dat hij al vijftig jaar beheert, realiseer je je dat Jan Smeets alles onder controle heeft, vanaf de glazen deur van zijn lift tot aan het kleinste documentje in zijn immense archief.

 

Pinkpop Expo

In november was het 50 jaar geleden dat Jan Smeets, organisator van inmiddels 42 edities van Pinkpop, zijn eerste popconcert organiseerde. ‘Peter and his Rockets’ traden toen op in het Parochiehuis in Grevenbicht. Op de zojuist geopende permanente PINKPOP EXPO in Geleen wordt je een blik gegund in de eerste zeventien jaren van het festival. Daarnaast is er ruimte in het opgeknapte en verbouwde voormalige postkantoor voor steeds wisselende tentoonstellingen. Op de vraag of het langzamerhand niet tijd wordt dat hij het - gezien zijn leeftijd - niet eens wat rustiger aan zou moeten doen, merkt Jan op dat er altijd wel ergens op deze wereld een nieuwe band aan het ontstaan is of een nieuwe song wordt geboren. Dat kun je toch niet zo maar laten lopen, daar wil je straks bij zijn. Wie er straks tijdens Pinkpop 2012 in ieder geval ook bij zal zijn is Bruce Springsteen, als laatste act op een ongetwijfeld weer uitverkocht festival. En na afloop zal Jan Smeets weer een aantal ordners toevoegen aan het archief van het langst lopende onafgebroken terugkerend festival, zoals het staat omschreven in het Guinness Book of Records. Nog even is Jan op zijn kantoor in Geleen, maar straks zwermt ook hij weer uit, richting Amsterdam of New York, want ergens op deze aardbol klinkt er weer het begin van een song of ……..

BV Limburg

 

Ons aansluitend bij de beste wensen van BV Limburg (zie column hieronder, onder BV Limburg) sluiten we dit kalenderjaar af met de laatste plaat uit hun fraaie lichtshow, geprojecteerd op de voorgevel van hun kantoor, gevestigd in de Hoofdwacht op het Vrijthof in Maastricht, tot en met 1 januari elke avond te bewonderen vanaf 17 uur. Voor de kids gratis snoepgoed.

 

 

 

Jos Odekerken, december 2011

 

********************

We filmden in Maastricht op

11 – 11 – ‘11

Mestreechter Geis

Het begin van de carnaval in Maastricht, op deze 11e van de 11e in het jaar 2011, is ook dit jaar ondenkbaar zonder een prominent optreden van onze presentator voor Maastricht in de tv-serie in wording Daar is mijn vaderland, Beppie Kraft. Het feest in Mestreech is nu echt uitgegroeid tot hét startschot van de Vastelaovend voor heel de provincie Limburg. Vanaf het eerste optreden van Beppie op de Vrijthof wordt de Mesteechter Geis over de bezoekers vaardig, en dat waren dit jaar ook weer heel veel bezoekers uit alle delen van de provincie.

20.000 bezoekers

De Europese schuldencrisis lijkt bij zoveel zwierigheid en speelse charme ineen te schrompelen tot een onbetekenende bagatel. Onder een stralende hemel geen vuiltje aan de lucht, ondanks zo’n 20.000 bezoekers alleen al op hier op het plein. Een mooiere start van de Limburgse Carnaval is nauwelijks denkbaar, ook al lag het telefoonnet even plat door de vele berichten die de feestelingen vanaf het plein aan familie en vrienden elders verstuurden om hen in de feestvreugde te kunnen laten delen.

Trouwlustigen

Een ongekende rust in de rest van Maastricht behalve op het stadhuis waar een stoet aan trouwlustigen de 11e van de 11e heeft uitgekozen om in het huwelijksbootje te stappen. Om 10.30 geeft Beppie ook daar acte de presence om de trouwceremonie muzikaal op te luisteren, waarna ze ijlings weer naar de Vrijthof vertrekt om daar net op tijd, klokslag elf over elf, het openingslied van de carnaval te kunnen inzetten. Desondanks was er nog een kort gesprek met burgemeester Onno Hoes, die het Maastrichtse carnaval al regelmatig meevierde, ook voor zijn benoeming tot burgervader van de stad.

 

Hoofdwacht

Dit alles tegen de achtergrond van de prachtige Vrijthof, met de vooruitgeschoven post van de Hoofdwacht van Maastricht. Ooit werden er de sleutels van de stadspoorten bewaard en was het de centrale commandopost van het garnizoen dat de stad tegen vijandige indringers moest verdedigen. Met het vertrek van het Regiment Limburgse Jagers in 2006 verlieten de laatste Nederlandse militairen Maastricht. De stad mocht het gebouw overnemen op voorwaarde dat het een publieke functie zou gaan vervullen.

BV Limburg

Nu is het de waardige zetel van BV Limburg, een gezamenlijke onderneming van de overheid, het bedrijfsleven, particulieren en investeerders. Samen realiseren zij concrete producten en activiteiten van en over Limburg. Zo komt onze tv-serie Daar is mijn vaderland tot stand, niet alleen op initiatief van bijvoorbeeld de filmers Maurice en Dénise Nijsten en schrijver/fotograaf Jos Odekerken, maar ook door een financiële injectie van de BV Limburg en de provincie Limburg, door ondersteuning van L1 en promotionele activiteiten van de Media Groep Limburg, uitgever van de Limburger en het Limburgs Dagblad. Stap voor stap wordt mede dank zij hen een waarlijk Limburgs product gerealiseerd. Hiervoor is regelmatig overleg in die oeroude Hoofdwacht van Maastricht nodig tussen de bedenkers van de tv-serie en Gerard Rooijakkers, algemeen directeur van de BV Limburg en zakelijk directeur Marc Jetten.( zie foto)  In plaats van vuursalvo’s klinken er nu regelmatig lachsalvo’s, maar het einddoel blijft hetzelfde: de bescherming en promotie van het cultureel erfgoed van de provincie Limburg.

Jos Odekerken, november 2011

 ****************

 

Eensgezindheid in topvorm

Jean in het kwadraat

Onze gastheer Jean-Pierre Cnoops filmden we in de aanloop naar het Internationaal Ensemble- en Solistenconcours van het WMC in Kerkrade afgelopen weekeinde in een heel andere rol, namelijk die van dirigent van de Koninklijk Erkende Fanfare Eensgezindheid uit zijn woonplaats Maasbracht. Dit gebeurde tijdens de generale repetitie voorafgaande aan het optreden op 2 oktober tijdens de Dutch Open Concert Division van het mini WMC in Kerkrade. Gerepeteerd werd onder andere een zowel virtuoos als humoristisch nieuw werk van componist Jean Lambrechts. Veel Limburgers kennen Lambrechts persoonlijk door zijn vermaarde inleidingen, voorafgaande aan de concerten van het Limburgs Symfonie Orkest. Wat misschien niet iedere Limburger weet is dat Jean behoort tot de meest vooraanstaande componisten van zijn generatie wiens composities in vele landen worden uitgevoerd. De in 1936 in Tongeren geboren componist noemt zichzelf graag een Maastrichtenaar van Belgische afkomst. Hij schreef in opdracht van de vrienden van Fanfare Eensgezindheid het Concerto pour Lulu voor saxofoon en orkest.

 

Lulu
Wie of wat is Lulu aan wie het Concerto werd opgedragen? U kunt zich daarbij van alles voorstellen, maar intimi rondom Jean Lambrechts onthulden voorafgaande aan de première in Kerkrade dat het hier om niets minder dan de hond van Jean gaat. De aandachtige luisteraar van het Concerto zal enige humoristische canine geluiden dan ook niet ontgaan. Al met al een werk waar Fanfare Eensgezindheid ook haar tanden in kon zetten. Lambrechts, die zijn woning in Maastricht regelmatig verruilt
voor een stulp in de Franse Perigord, componeerde het werk in de traditie van de Franse klassieke saxofoon.

 

Concoursdag
Het jazzy concert bleek in Kerkrade een kolfje naar de hand van de Maasbrachtse fanfare, met Koen Maas als uitblinkend solist. Dirigent Jean-Pierre Cnoops was dan ook in zijn nopjes met het vertoonde spel, ‘zeker als je bedenkt,’  zoals hij na afloop zei, ‘dat we het moeilijkste programma ooit hebben gespeeld.’

Met haar optreden van 60 minuten handhaafde het orkest zich met glans in de hoogst haalbare Concertafdeling door voor het verplichte werk en het keuzewerk gemiddeld 92.30 van de maximaal haalbare 100 punten te behalen.

We verwijzen graag naar de reportage die Diewertje Blok voor het televisieprogramma NTR Podium heeft gemaakt: http://tvblik.nl/ntr-podium.

Jos Odekerken, oktober 2011

 

**************** 

We filmden een zonovergoten perfecte wereld

Weerter kermis
Ons verslag over wat er in en om Weert leeft zou incompleet zijn zonder vermelding van de befaamde Weerter kermis. Alf Poell is hier uiteraard onze gastheer tijdens het laatste weekend van september, waarin de herfstzon Limburg in een zachte gloed heeft gezet. De opening van de kermis op vrijdagavond maakt al meteen duidelijk dat het niet om een randverschijnsel in de Weerter gemeenschap gaat, maar om een gebeurtenis die centraal staat in het sociale leven van de stad waaraan de burgemeester, de pastoor-deken, de schutterij en verder Jan en Alleman uit de wijde omgeving actief deelnemen. Het feest begint met het opmarcheren van de Stadsschutterij Sinte Catharina 1480, in hun opmerkelijk fraaie galakostuums, gebaseerd op modellen uit de schilderijen van Frans Hals. Vervolgens klinken op de Markt aan de voet van de Martinuskerk de startschoten uit pistolen en geweren, waarna het feest in alle hevigheid losbarst. Maar niet nadat de aanwezige notabelen, onder aanvoering van de burgemeester, het traditionele rondje op de carrousel gemaakt hebben. Ook hier in Limburg wordt ‘gezag’ met een korreltje zout genomen. Waar in Nederland zie je nou een burgemeester stralend op een hobbelpaard een rondje op de kermis draaien?

Jean-Pierre Cnoops
Onze gastheer voor Maasbracht, Thorn, Stevensweert en omgeving is Jean-Pierre Cnoops. De meeste Limburgers kennen zijn vader, de vermaarde buutereedner Pierre Cnoops. Zoon Jean-Pierre is bij uitstek een muzikaal beest en we prijzen ons gelukkig dat hij bereid is ons in te leiden in de geheimen van een zo muzikale regio als die van Thorn en omgeving. Jean-Pierre studeerde directie en saxofoon aan het conservatorium van Maastricht en draagt speciaal de fanfaremuziek en het ultieme podium daarvoor, het WMC te Kerkrade, een warm hart toe. Hij is eerste saxofonist van de Marinierskapel in Rotterdam en dirigent van de Koninklijke Fanfare ‘Eensgezindheid’ Maasbracht-Beek. In een uitzonderlijk openluchtconcert van de Koninklijke Harmonie liet hij ons al eerder kennis maken met één van de muzikale toppers uit Limburg, de in Thorn geboren fluitist Herman van Kogelenberg, sinds 2010 solofluitist van het Rotterdams Philharmonisch Orkest. Jean-Pierre had in Thorn een gesprek met hem.

Maasbracht
De roots van Jean-Pierre Cnoops liggen in Maasbracht, de stad waaraan ook zijn vader verknocht is. Wanneer je de geschiedenis van Maasbracht aansnijdt, is er één figuur waar je vroeg of laat op stuit en dat is de oprichter van Linssen Yachts, scheepsbouwer en ondernemer pur sang Jac. Linssen. Behalve scheepstimmerman, bouwkundig tekenaar, romanschrijver, organist en ereburger van zijn geboortestad, is Jac. Linssen ook nog eens streekhistoricus. Hij kan uren over de stad en zijn bewogen oorlogsgeschiedenis vertellen. Jean-Pierre had een boeiend gesprek met zijn vader en Jac. Linssen, waarin ook de typische aard van de Maasbrachtenaren aan de orde kwam. Vader Pierre, die vroeger postbode was, kan daarover uit de eerste hand meepraten. Als ergens over echte integratie van mensen van buiten - in dit geval het schippersvolk - met de autochtone gemeenschap gesproken kan worden, dan is het wel in de havenplaats Maasbracht.

Thorn
Ondernemerschap en muzikaliteit vinden een gelukkige combinatie in de persoon van Harry Vorselen. Harry studeerde af aan het conservatorium van Maastricht als uitvoerend musicus hoorn en bekwaamde zich vervolgens in de orkestdirectie onder Enrico Delamboye. Hij is
een veelgevraagd gastdirigent. Sinds een aantal jaren pioniert Harrie Vorselen ook in de wijnbouw, geheel in lijn met de traditie van Thorn, waar het centrale kerkplein niet voor niets ‘De Wingerd’ heet. Daarvoor volgde hij een gespecialiseerde opleiding in Trier. Behalve met flessen wijn is zijn kast gevuld met een indrukwekkend aantal prijzen en onderscheidingen, toegekend door Nederlandse en buitenlandse wijnfederaties. Met name de verschillende Pinots van Wijngoed Thorn gooien sinds 2004 elk jaar weer zeer hoge ogen. Op de foto is Harry in de weer met een refractometer waarmee het suikergehalte in de druif bepaald kan worden. Samen met Jean-Pierre Cnoops brachten we een bezoek aan het riante Wijngoed Thorn in het hart van het Witte Stadje en vervolgens aan de wijngaard buiten, niet ver van de A2. Ruim aandacht ook voor de on-Nederlandse uitbundigheid van de abdijkerk van Thorn, evenals een van zijn twee uitmuntende harmonieorkesten, gewijd aan Sint Michaël.

Een perfecte wereld
Tussendoor maakten we nog audio en video opnamen in de abdijkerk van Rolduc bij Kerkrade. Limburg en ook Rolduc, met zijn drie generaties van huisorganisten uit één familie, Pierre, Nico en Tjeu Zeijen, kent een sinds jaar en dag bestaande orgeltraditie. Op ons verzoek speelde Tjeu Zeijen het werk van Bach dat in acht minuten weergeeft waar Rolduc negen eeuwen lang voor heeft gestaan: monumentaliteit, strengheid en uitbundige exuberantie: de toccata en fuga in d. De nazomerzon zette het gebrandschilderde raam van Sint Cecilia in vuur en vlam en wij waanden ons acht minuten lang in een perfecte wereld.

Jos Odekerken, september 2011

***************

We portretteerden twee Maastrichtenaren

De kracht van Kraft

De hoogste tijd om onze gastvrouw voor Maastricht en omstreken in onze Tv-serie-in-wording, Daar is mijn vaderland, te introduceren. Wie kent haar niet, Beppie Kraft? Zelfs tot ver buiten onze landsgrenzen heeft ze inmiddels een grote reputatie weten op te bouwen. Dat bemerkten we onlangs nog bij haar optreden op de Vrijthof in Maastricht, waar zij tijdens het Preuvenemint onder andere het prachtige lied Danse in de zon ten gehore bracht, opgenomen op haar nieuwste album, getiteld Plezeer. Dat plezeer, die levenslust die zij bij haar optredens telkens weer uitstraalt, raakt niet alleen ons Limburgers, maar ook de in groten getale aanwezige “Hollanders” en buitenlandse bezoekers, speciaal voor dit evenement overgekomen uit het Rijnland en van ver over de grens met België. Vaak wordt de naam van zangeres Beppie Kraft in één adem met carnavalsschlagers genoemd. De nieuwe CD demonstreert nog eens hoe breed het genre aan muziekstijlen is dat Beppie in werkelijkheid bestrijkt. Dat Beppie Kraft is uitgegroeid tot één van de meest populaire artiesten in haar genre komt trouwens niet zomaar uit de lucht vallen. Sinds haar elfde jaar zingt ze al liedjes in het Mestreechs en haar eerste grammofoonplaat dateert al weer uit 1961. Sindsdien heeft haar carrière een enorme vlucht genomen. En zeker Maastichtenaren weten dat Beppie al sinds jaren ook de koningin van de wals genoemd wordt, lang voordat men überhaupt van die andere Maastrichtse koning van de wals gehoord had.

Maastricht is natuurlijk Beppie’s thuisbasis en ze kent deze stad als geen ander. In dit verband filmden we haar, samen met Tjeu Hanneman, geboren Kerkradenaar, nu pastoor-deken van de Sint Servaasbasiliek, terwijl hij haar rondleidde op deze magnifieke historische plek met zijn rijke kunstschatten en servatiana, relikwieën geassocieerd met Sint Servatius, vaak daterend uit de periode van het eerste begin van Maastricht. We zullen Beppie straks nog vaker mit plezeer in onze serie presenteren, want er zijn veel meer plekken en evenementen in Maastricht die zij met anderen wil delen, of het nu gaat om het hoogaltaar van de Sint Servaas of de middenstip op de grasmat van het MVV stadion.

Frater Leo

Changing the face of the earth

We kennen allemaal het bekende plaatje van de vier Amerikaanse presidenten George Washington, Thomas Jefferson, Theodore Roosevelt en Abraham Lincoln. Hun busten staan uitgehouwen in de rotswand van Mount Rushmore, South Dakota, symbool voor de eerste honderdvijftig jaar van de geschiedenis van de Verenigde Staten. Een poster ervan hangt aan de muur in de werkplaats van Frater Disch, in de abdij de Sint Benedictusberg van Mamelis, gelegen langs de rijksweg naar Vaals. Leo Disch is ook Maastrichtenaar, geboren in een van de mooiste straten van die stad, de Grote Looierstraat. Tot onze verrassing vertoont één van de presidenten op de poster een sprekende gelijkenis met Frater Leo. Een grapje van een van zijn Amerikaanse vrienden, legt de beeldhouwende Frater zich verontschuldigend uit, gemaakt tijdens zijn verblijf in Amerika. Het onderschrift Changing the Face of the Earth kan op twee manieren uitgelegd worden, stelt de frater, ons vragend aankijkend. Hij mag hopen dat we iets van deze tekst herkennen in wat hem dagelijks bezig houdt: met zijn blote handen iets creëren dat mensen mooi vinden, zij het fraaie beelden, of plaquettes of teksten, uitgehouwen in de volmaakte kapitalen, ooit ontworpen door een van zijn bekende huisgenoten, nu wijlen Dom Hans van der Laan.

De frater werkt in vele materialen zoals natuursteen, maar ook in brons of hout. Niets is onmogelijk. Hij werkt alleen op bestelling en na uitvoerig overleg met de opdrachtgever. Naast het beoefenen van dit letterlijk keiharde ambacht houdt de frater zich, samen met de Benedictijner monniken van de abdij, bezig met contemplatie en gebed. Hoe hij ooit tot de keuze voor deze toch niet alledaagse levensvervulling is gekomen? De frater wil er niet veel over zeggen, maar de keuze drong zich in zijn jonge jaren abrupt aan hem op, nota bene tijdens een bezoek aan een van de bekendste Maastrichtse discotheken uit zijn jeugd. Hij heeft er nooit spijt van gehad. Belangstellenden in zijn werk kunnen gerust contact met hem opnemen: abdij@benedictusberg.nl

Zelfs niet-Maastrichtenaren zullen het straks bij de betreffende uitzending van Daar is mijn vaderland moeten toegeven: erg leuk om ook deze twee onderling zo verschillende Sjenge in de serie uitzendingen te mogen presenteren.

Jos Odekerken, augustus 2011

 *************** 

 

 

 

 

Muziek Mozaïek

We maakten filmopnamen van heel veel muziek, van noord naar zuid

In onze vorige column vergeleken we ons werk aan de voorbereidingen voor de tv-serie ‘Daar is mijn vaderland’ met het samenstellen van een legpuzzel. Terugkijkend op de gebeurtenissen van de afgelopen weken dringt zich de titel van het vroegere radioprogramma van de in juni overleden Willem Duys op: Muziek Mozaïek. We zeiden het al eerder: Limburg is Muziek. Haal de muziek uit Limburg weg en je houdt een provincie zonder bezieling over. 

 

 Welkom in Limburg

Zo stonden we te luisteren naar een jongerenkoor uit Sevenum, Vocal Connexion, waar onze gastvrouw voor de regio, Caroline Maessen van Toverland, ons attent op had gemaakt. Het koor, onder leiding van Marcel Engelen, bestaat uit jongens en meisjes van tussen de 14 en 25 jaar oud. Ze vertolken een repertoire variërend van songs van Marco Borsato tot Michael Jackson en liedjes uit bekende musicals. Waar wij vooral enthousiast naar hebben geluisterd, was hun vertolking van Welkom in Limburg, dat bovendien perfect past in onze Limburg serie en er natuurlijk een plekje in krijgt.

Welkom in Limburg, wat een geveul
Hie lig mien hart tösje Maas, Ruhr en Geul.

The Strings

Nog zo’n muzikaal fenomeen waar Caroline Maessen ons mee confronteerde, is het Mandoline Ensemble en Orkest The Strings uit haar geboorteplaats Stein. Nog te weinig Limburgers kennen deze professioneel musicerende groep die fraaie CD’s uitgeeft met sterren als sopraan Carla Maffioletti en tenor Andrea Poddighe. De groep staat onder leiding van het hoofd van de Muziekschool Kumulus in Maastricht, Annemie Hermans. In de professionele studio van Arno Op den Camp in Stein maakten we opnamen. Even terzijde: In het fraaie Terpkerkje in Oud-Urmond organiseert Annemie regelmatig concerten die zeer de moeite waard zijn.

Jack Vinders

Onze gastheer voor Kerkrade en omgeving, Jack Vinders, heeft weinig introductie nodig. Dit muzikale natuurtalent en alleskunner nam ons mee naar de meest inspirerende plekken in de oostelijke mijnstreek. Natuurlijk hoorde daar het “knoeroude” Rolduc bij, zoals oud-Rolduciens dat noemen, waar ik (te) lang geleden mijn middelbare schooldiploma behaalde en waar ik de beste herinneringen aan koester. Jack zindert van muzikaliteit en dat liet hij nog eens blijken bij zijn vertolking van ‘Die van Limburg’ , in de Botanische Tuin van Terwinselen. In Jack schuilt ook een denker en filosoof. Zijn eigen verleden en vooral zijn jeugd tussen de mijnwerkers, waar zijn vader er een van was, brengt ons naar dat levendige museum in Kerkrade dat vroeger het Industrion heette, maar sinds 2009 het Discovery Center Continium. Wanneer je daar een jochie van een jaar of drie zich enthousiast op een kruk in het laboratorium ziet hijsen, besef je dat “zelf ontdekken wat wetenschap en techniek betekent in het dagelijkse leven” geen loze kreet van de PR afdeling van het museum is.

 

Breugheliaans Libeek

Tegen Noorbeek aan ligt Sint Geertruid, Segietere voor ingewijden, waar jaarlijks tijdens het laatste weekend van juli op de monumentale hoeve van Libeek de Hoevefeesten worden gehouden. Ook hier speelt muziek een belangrijke rol. Op zaterdag trekt het bruidspaar van de boerenbruiloft in een folkloristische stoet  door de straten van het gehucht Libeek naar de monumentale carréhoeve Libeek. Het tempo wordt bepaald door Schutterij Sint Joseph en Fanfare Sint Gertrudis. ’s Avonds, op de hoeve in Libeek, trouwt het geselecteerde bruidspaar ‘in het onecht’ en kan het Breugheliaans feestmaal beginnen. De afgelopen jaren gebeurde dit op de hof onder een stralende sterrenhemel, dit keer onder een druilerige wolkenlucht. Maar misschien juist daardoor werd de sfeer in de enorme boerenschuur des te feestelijker en stemmiger. We schoten er prachtige beelden over een onuitroeibare traditie.

Alf Poell

Om dit Muziek Mozaïek af te sluiten nogmaals terug naar Weert waar we eerder al opnamen maakten met het Weerter Mannenkoor. Dit keer gingen we terug met onze gastheer Alf Poell. Veel Limburgers zullen Alf kennen als sportverslaggever, maar zijn rol in Limburg heeft zich over een veel breder terrein van de Limburgse cultuur uitgestrekt. Terecht dat hij enige jaren geleden door de Gouverneur tot Limburger van Verdienste werd benoemd vanwege zijn bijdrage aan de Limburgse volkscultuur en zijn betekenis voor het Limburgs Vasteloavendleedjes Konkoer (LVK). Onlangs nog ontving Alf de Orde van de Gulden Humor, officieel onder andere voor “de bevordering van de levensblijheid en de humor”.

Alf is een Wierter jong, een echte Rogstaeker dus, en een perfecte gids door het land van Weert. Samen met hem beklommen we de toren van de Martinuskerk in het hartje van de stad. We drongen zelfs binnen in de abdij van de zusters Birgittinessen voor een zeer bijzondere muzikale ontmoeting. We konden ten slotte niet passender afsluiten dan met de opnamen van een grandioos concert op verschillende historische locaties in Weert van het eerder volmondig geprezen Weerter Mannenkoor, onder leiding van hun inspirerende dirigent Tim Schulteis.

Jos Odekerken, augustus 2011

 

 

Stukjes van een legpuzzel

The silly season
De Engelsen noemen het “the silly season”, de zomermaanden van het jaar, vooral juni en juli, wanneer er zoveel te doen is in het land dat je van hot naar her holt, in ons geval om het allemaal te kunnen vastleggen. Dat geldt ook voor Limburg. Hieronder enkele van die stukjes uit de legpuzzel die we straks als een mooi, geïntegreerd geheel in de Tv-serie Daar is mijn vaderland hopen te presenteren.

Troy en ambachtelijk ijs
Voor de jeugd in Limburg eindigt zeker eenmaal in hun schoolcarrière het studiejaar met een bezoek aan Toverland in Sevenum. Met directeur Caroline Maessen zagen we honderden jongelui zich enthousiast opmaken om een dagje van de attracties in Sevenum te gaan genieten, met de reuzenachtbaan Troy als hoogtepunt. Wij maakten ons vervolgens op deze hete dag uit de voeten, onder aanvoering van Caroline, om te ontspannen in het buitengebied van Sevenum. Caroline had voor deze dag geen beter Luilekkerland kunnen uitzoeken dan IJs- en Versboerderij de Veldweide, aan de Hees in Sevenum, aan het ‘Groot Veld’. Op het terras van de karakteristieke boerderij van Carly en René Verstegen was het uitblazen troef en schaamteloos genieten van de omvangrijke ijscoupes, door Carly voor ons bereid met versproducten van de eigen boerderij. Op het eind van de middag werden we links en rechts ingehaald door het melkvee op weg naar de melkmachine, als levend bewijs dat ons ijs van eigen bodem kwam.

 

De Sjaasberg op
De laatste zondag van juni klommen we al voor 10 uur de Sjaasberg op, tussen Valkenburg en Walem, op weg naar de Sjaasbergergank. De Stichting Sjaasbergergank waakt over De Kluis op de berg waar zich in 1688 de eerste kluizenaar vestigde. Het is een historische plek met een pittoresk gebouw en fraaie ligging te midden van ongerepte natuur. Op deze zondag wordt het feest van de heilige Leonardus gevierd. Mensen uit de omgeving trekken de heuvel op om hier samen de dialectmis te vieren. Daarna zijn er allerlei activiteiten, waarbij de Valkenburgse schutterij de feestelijkheden opluistert. Het oorverdovend geknal van het kamerschieten aan het einde van de viering wordt ruimschoots vergoed door de sterke koffie met vlaai van Botterweck. De kids vermaken zich in de spelletjestent en op het springkussen, terwijl wij de zojuist gerestaureerde fresco’s van het kapelletje bekijken. Het Rijke Roomsche leven in zakformaat.

 

Sabels en vaandels
Hetzelfde weekend viert Eijsden zijn fameuze Bronk. We kiezen de maandag uit, wanneer de jonkheid van Breust en Caestert de leiding heeft, samen met de ‘rode’ harmonie. We staan om 12 uur voor het kasteel en voelen het enthousiasme onder het publiek groeien naarmate de ‘nieuwe’ harmonie (sinds 1889) dichterbij komt en de tonen van de bekende herkenningsmelodie aanzwellen. De harmonie is in vrijetijdskleding maar wel met de officiële pet op. Met getrokken sabels, diepe buigingen, sierlijk zwaaien van hoge hoeden en gracieus vendelzwaaien wordt eer bewezen aan de huidige graaf en gravin, mede vertegenwoordigd door zoon Raphael. Ten slotte wordt een kolossale aardbeienvlaai aan het grafelijk echtpaar aangeboden en vervolgens door hen aangesneden en door de dorpsgenoten verorberd. De gravin kan nu met een boeketje in de hand de cramignon openen. De rest van de dag is het tot in de kleine uurtjes feest in Caestert en Breust.

Tussen Horst en Venray
Vitaminepark

In de loop van de week neemt onze gastvrouw voor Horst en Venray, zangeres Renée van Wegberg, ons mee naar enkele van haar favoriete plekken. We hebben onze bewondering voor Renée’s muzikale talenten niet onder stoelen of banken gestoken in een van onze eerdere columns in mei. Zij troont ons nu eerst mee naar de plek waar ze als scholier al een zakcentje bijverdiende, naar Aardbeienland aan de Kreuzelweg, het meest vitaminerijke themapark van Nederland. De zoete geur van aardbeien komt je tegemoet bij het betreden van de kassen en productievelden, waar per jaar 150.000 kilo geplukt moet worden. Leuk ook voor kinderen die hier volop mee kunnen doen.

Beeldenpark
Vervolgens naar het Odapark in Venray, een van de fraaiste openluchtmusea in ons land, met steeds wisselende tentoonstellingen van moderne kunst. Cultuur en natuur zijn hier samengevoegd. Dat levert uitdagende contrasten op. Onder de permanent tentoongestelde objecten is een verrassende voorstelling van het Laatste Avondmaal gemaakt door Linda Verkaalk. Het park is vrij toegankelijk.

Kasteelpark
Aan het slot van de dag filmen wij Renée nog even voordat zij haar gebruikelijke rondje gaat joggen. Dit keer aan de rand van de Kasteelse Bossen, in het fraaie Kasteelpark tussen de ruïnes van Huys Ter Horst en het gloednieuwe Parkhotel van Horst. We genieten van het serene tafereel van voorbij glijdende ganzen op het meer in de late middagzon, vanuit de hoek van het park geobserveerd door drie bewegingloze Gratiën waarachter Renée uit het zicht verdwijnt.

Openluchttheater Valkenburg herleeft
La List

Deze laatste zondag zijn we getuigen van een opmerkelijke revival van het Franse chanson in het Openluchttheater van Valkenburg. Twee artiesten van internationale naam en faam zijn de topattracties van het Fête des Chansons: Liesbeth List en Bruno Brel. In het voorprogramma raken we onder de indruk van de Weertse chansonnier Fons Heuvelmans en zijn band. Gastheren Camille Oostwegel en Jos Frusch benadrukken in hun openingswoord terecht het culturele belang van deze historische plek, een eeuw geleden ontworpen door Roermondenaar Pierre Cuypers. Menige rijpere Limburger heeft ooit in deze prachtige setting in zijn jeugd kennis gemaakt met het toneel. Moge ook deze traditie weer tot volle bloei komen. Chapeau voor de initiatiefnemers om dit theater weer die plek in ons culturele erfgoed toe te bedelen die het toekomt.

Jos Odekerken, juli 2011

 

***************

 


Filmen achter de tralies

Mit Gé Reinders durch Roermunj

Gé Reinders, troubadour suprême van het Limburgse lied en bezitter van een Edison voor Blaos mich nao hoes, werd geboren in Helden, maar verhuisde al op jonge leeftijd naar het Roermondse kerkdorp Leeuwen. Hij is onze gastheer voor Roermond en omstreken bij het filmen voor de Tv-serie Daar is mijn vaderland. Tijdens onze opnamesessies wordt steeds weer gevraagd wanneer de eerste aflevering van de serie zal worden uitgezonden. Zoals het er nu naar uitziet, wordt dat najaar 2012, op L1 Tv.

Geweldig

Terug naar onze gastheer voor Roermond. Wij vereenzelvigen Gé nu met het Limburgse lied, maar Gé is een kosmopoliet die veel van de wereld, en vooral van Amerika, heeft gezien. Zijn liefde voor de Amerikanen valt goed te verklaren wanneer je hem wat beter leert kennen, zoals wij deden tijdens deze toer. Hij heeft ook dat opene, dat onbevangen opnemen van nieuwe indrukken en emoties dat Amerikanen kenmerkt. We ervaren dat aan den lijve wanneer hij samen met Rob Merkx, de joviale Deken van de gerestaureerde Sint Christoffelkathedraal, op het hoogaltaar staat en de immense ruimte van de opgaande pilaren in zich opneemt. ‘Geweldig!’ schalt het omhoog. Dat is Gé ten voeten uit.

Achter de tralies

Een uur later staan we met onze gids in de voormalige gevangenis van Roermond aan de Pollartstraat, in het historisch centrum van de stad. Het detentiegebouw werd recent omgetoverd tot een luxehotel met de passende naam Het Arresthuis. Tralies, plaatstalen deuren en gietijzeren trappen in de centrale hal herinneren aan de voormalige functie van dit gebouw. Een nu ingetogen Gé leidt ons rond en blijft nadenkend staan voor een van de celdeuren. Achter een van deze deuren heeft zijn moeder tijdens de Tweede Wereldoorlog gevangen gezeten. Hij trekt het boek Het zakdoekje uit zijn binnenzak en begint uit het verslag voor te lezen dat hij zelf geschreven heeft: een zoektocht naar het verzetsverleden van zijn moeder. Na haar dood in 1985 vond Gé in haar huis een zakdoekje, waarop zij in kettingsteek enkele gegevens over haar verzwegen gevangenschap had vastgelegd. Zijn zoektocht leidde hem onder andere naar het Nationaal Archief in Den Haag. Het steekt hem nu nog dat zijn eigen moeder ooit, mede door toedoen van SD-er Nitsch, unne vieze, als politieke gevangene werd gebrandmerkt. Gé heeft er in eenvoudige bewoordingen een prachtig boek over geschreven.

Achter muren

‘s Middags neemt Gé ons mee naar de begraafplaats Nabij de Kapel in ’t Zand aan het randje van de stad, een van de oudste begraafplaatsen van ons land. Hij kan zich nog verbazen over het ‘graf met de handjes’. Het illustreert een andere vorm van gevangenschap. Het grafmonument is wereldberoemd. De twee handjes zijn die van de protestante Kolonel van Gorkum, gehuwd met de katholieke jonkvrouwe van Aefferden. Dit gemengde huwelijk gaf tijdens hun leven al een hoop ‘gedonder’, dat na hun overlijden werd voortgezet, omdat beiden niet tezamen op één kerkhof mochten worden begraven. Uiteindelijk werden ze afzonderlijk, dus op het Protestante en Katholieke gedeelte van het kerkhof, ter aarde besteld, maar toch met elkaar verbonden, zoals het monument laat zien. Als in een Shakespeareaans drama barst nu ook een wolkbreuk boven onze hoofden los, maar gewapend met paraplu’s slagen we er toch in nog enkele opnamen te maken van het graf van de grootste bouwmeester die Limburg ooit gekend heeft, Pierre Cuypers uit Roermond. Hij is de bouwmeester van het Centraal Station en Rijksmuseum in Amsterdam en van talloze kerken in Limburg en daarbuiten. We staan even stil bij zijn graf dat hij zelf ontworpen heeft en dat nog steeds als familiegraf dienst doet. We zijn van plan binnenkort zijn voormalige woonhuis te bezoeken zodra de restauratie ervan voltooid is.

Southern Brass

We sluiten een paar dagen later onze reeks over Roermond voorlopig af met enkele opnamen van Gé in de eeuwenoude Caroluskapel aan de Swalmerstraat. Hiervoor hebben we de hulp ingeroepen van geluidstechnicus Jo Smeets en de indrukwekkende geluidswagen van L1, samen een garantie voor een perfecte opname van dit concert. Gé wordt begeleid door Southern Brass, het beste van wat Limburg op het gebied van ‘koper’ te bieden heeft, met Cléo Simons op de hoorn, Joost Smeets op de tuba, Sandor Hendriks op de trombone, en Patrick Spelthaen en Marc Speetjens op de trompet. Ron Coolen staat achter de pauken. Gé begeleidt zichzelf op het keyboard bij de opname van Blaosmuziek.

In de glazen vitrinekasten in de zijwanden van de kapel liggen voor iedereen zichtbaar de geraamtes van de eerbiedwaardige martelaren van Roermond. Misschien verbeeldde ik het me, maar tijdens de knallende slotakkoorden van Southern Brass was het toch echt niet alleen het glas van de kasten dat mee vibreerde …

Zie ook www.southernbrass.nl

Jos Odekerken, juni 2011

*****************

We filmden in het kloppend hart van Zuid-Limburg

Limburg is muziek

Directeur Henri Broeren van het Limburgs Symfonie Orkest (LSO) greep het concert van ons aller LSO met een steroptreden van meesterpianist Wibi Soerjadi in Maastricht en Heerlen met beide handen aan om het ons nog eens goed duidelijk te maken: ‘Limburg is muziek’, en zonder een volwaardig LSO, nota bene het oudste symfonieorkest van Nederland, is Limburg zichzelf niet meer. Alle hens aan dek dus om bij de landelijke megabezuinigingen in de cultuursector het verdwijnen van het Limburgs symfonieorkest kost wat kost te voorkomen. Het LSO is en blijft van en voor Limburg! Steun de gelijknamige petitie via: http://www.lso.nl/lso-petitie.asp

Delamboye en famille 

 Onze gastheer voor Eijsden-Margraten in de tv-serie in wording, Daar is mijn vaderland, tenor Hubert Delamboye, is het levende bewijs van die muzikaliteit van Limburg. Zelfs nu hij de pensioengerechtigde leeftijd aardig begint te naderen, reist hij nog van het ene concertpodium naar het andere op deze aardbol. Straks is hij weer te bewonderen in het Muziektheater in Amsterdam tijdens een uitvoering van Elektra van Richard Strauss. Gewoontegetrouw nam hij ook dit jaar op zondag 29 mei op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten deel aan een indrukwekkende herdenkingsceremonie op Memorial Day, waarbij de 8301 gevallen soldaten worden herdacht die hier begraven liggen. Die muzikaliteit van Hubert zit trouwens in de genen van de familie. Zoon Enrico bouwt een imposante carrière op als dirigent, nu werkzaam als ‘Muzikdirektor und Chefdirigent’ aan het stadtheater van het Duitse Koblenz. Op de Amerikaanse begraafplaats heeft hij afgelopen jaren herhaaldelijk Requiems gedirigeerd tijdens de openluchtconcerten in september. Samen met Pa Hubert, Mam José en kleinkinderen bezoeken we deze indrukwekkende dodenakker en reflecteren over de bewogen jongste geschiedenis van Margraten.

 
Akkers van Margraten

Het prachtig gelegen World War II Netherlands American Cemetery and Memorial, zoals het officieel heet, is in de naoorlogse jaren uitgegroeid tot een symbool van vrijheid. De ontstaansgeschiedenis van ‘Margraten’ is op fascinerende wijze door ooggetuigen beschreven in het boek Van Boerenakker tot Soldatenkerkhof (ISBN 97 89 086801466), uitgegeven door de Stichting Akkers van Margraten, op initiatief van onder anderen Mieke Kirkels en Jo Purnot. Maxime Verhagen zegt daar over in het Voorwoord: Het is heel goed dat dit verhaal nu is opgetekend. Zelf herinner ik me dit. Ik liep naast mijn vader over de begraafplaats, in de stralende zon. Het gras was kortgeknipt. Zo groen als het maar kan. En het rook lekker. Ik zag de eindeloze rijen met witte kruizen, ik las de namen op de graven. Zo jong als ik was, voelde ik de diepe dankbaarheid van mijn vader voor deze mannen, deze jongens vaak nog, voor het offer dat zij hadden gebracht. Een indrukwekkend getuigenis in een indrukwekkend boek.

Van Brigida naar  Brigitte

Noorbeek is van de Limburgse dorpen altijd het eerst om de ‘Mei-den’ op het dorpsplein te plaatsen, die hier overigens Brigidaden heet, naar de lokaal vereerde heilige St. Brigida. We hebben daar eerder over gerept in onze blog, getiteld Den haole op 7 mei. Afgelopen week moest de top van de den worden gespalkt omdat die bij de eerstvolgende forse windstoot dreigde af te knappen. Aan de voet van het 30 meter hoge gevaarte haalden Hubert Delamboye samen met aangetrouwd familielid Brigitte Heitzer, musicalster uit Noorbeek, herinneringen op aan wie ut vreuger waor. Hubert was aangenaam verrast te horen dat Brigitte hem al van kindsbeen af, toen zij nog het Sophianum in Gulpen bezocht, zeer bewonderde vanwege het succes dat hij in zijn muzikale carrière behaalde. Zij enthousiasme heeft haar altijd als inspiratiebron gediend. Nu zet zij zelf indrukwekkende rollen neer in musicals van Joop van de Ende. Dat begon met Beauty and the Beast, Tarzan en de hoofdrol in Evita, na het winnen van het televisieprogramma Op zoek naar Evita in 2007. Recent volgden rollen in All Shook up - Love Me Tender en Petticoat. Straks zal Brigitte weer schitteren in Miss Saigon. Hubert glundert bij het aanhoren van dit succesverhaal. Hij weet het als geen ander: muziek kent zoveel verschijningsvormen, maar de artistieke bevrediging blijft dezelfde en het hoort zozeer bij het echte Limburg. Hij is het hartgrondig eens met Henri Broeren van het LSO: muziek hoort bij Limburg, Limburg is muziek.

Jos Odekerken,  juni 2011

****************

We richtten onze lenzen op het Schuttersfeest in Houthem St. Gerlach

Sprookjesachtig decor

Burgemeester Martin Eurlings van Valkenburg sloeg de spijker op zijn kop toen hij in zijn openingswoord tijdens het Schuttersweekend in Houthem repte over het sprookjesachtig decor van het Landgoed Château St. Gerlach waar zich afgelopen Hemelvaartweekend het zesjarig schuttersfestijn afspeelde met onder andere een grote Taptoe, het Groot Houthems Zestalschieten en op zondag een uitbundig Bondsfeest met een twintigtal schutterijen, defilerend in een grande finale. Kasteelheer Camille Oostwegel was een dubbelrol toebedeeld: hij trad in de eerste plaats op als Provoost-Generaal van de plaatselijke Schutterij St. Martinus, die in 1999 haar vierhonderdjarig bestaan vierde. Daarnaast is hij in de Tv-serie Daar is mijn Vaderland die we aan het samenstellen zijn, ook onze gastheer voor de regio Valkenburg. Dat ‘sprookjeachtig decor’ van het landgoed hebben we trouwens te danken aan deze zelfde Camille Oostwegel, kasteelheer van het château dat hij eigenhandig van de ondergang heeft gered en tot een bloeiend resort heeft omgetoverd. De regio, sterker nog, de provincie, is hem er innig dankbaar voor. De allure van het landgoed, met de barokke St. Gerlachuskerk als sluitstuk, maken dit ensemble zelfs tot een unieke plek in ons land.

Over tradities gesproken

Op de foto hiernaast zetelen naast Provoost-Generaal Camille Oostwegel, aan zijn rechterhand Beschermheer Jan Wortmann en links van hem onder andere Keizer Harry Schurgers. Harry schoot in 2002 voor de vijfde keer in zijn schuttersleven ‘de vogel af’ en kreeg daarmee het recht levenslang het keizerschap uit te dragen.

Burgemeester Eurlings had trouwens meer behartenswaardige woorden voor zijn kleurrijk gehoor tijdens zijn openingstoespraak. Hij vergeleek het heiligdom van St. Gerlachus, met de fraaie fresco’s van de hand van de Duitse schilder Johann Adam Schöpf, met de Sixtijnse kapel te Rome en herinnerde ons aan de traditie waarin schuttersfeesten als deze door de eeuwen heen hebben gedijd. Die traditie loslaten zou de doodsteek betekenen voor veel fraais dat we in Limburg koesteren. De schuttersfeesten zijn daar een voorbeeld van. Ongelooflijk in dit verband dat St. Martinus uit Houthem St. Gerlach daar al meer dan vierhonderd jaar een rol in speelt. Wat heeft Limburg trouwens met die heilige Martinus? Niet alleen zijn een aantal schutterijen naar hem vernoemd, het bisdom Limburg heeft ook nog eens niet minder dan twintig kerken waar zijn naam op staat. Sint Maarten wordt meestal afgebeeld als een soldaat, gezeten op een paard, met een zwaard waarmee hij zijn mantel doorklieft die hij vervolgens royaal cadeau geeft aan een arme drommel langs de weg. Zou het kunnen zijn dat Limburgers sympathie koesteren voor de verworpenen der aarde, voor de underdog, net als die Martinus? In de Martinuskerk in Venlo worden twee beelden uit de zestiende eeuw bewaard die aan hem herinneren. Over tradities gesproken ….

Superdog Sonja

In het defilé op zondag werd ook nu weer het sluitstuk gevormd door de fraai uitgedoste groep uit Berg en Terblijt die het schilderij de Nachtwacht voorstelt. Het schilderij van Rembrandt dateert uit 1642 en heet officieel ‘De compagnie van Frans Banning Cocq’. Het is een groepsportret van het Amsterdamse Schuttersgilde, een soort burgerwacht die in actie kwam wanneer er gevaar voor de inwoners van de stad dreigde. Om misverstanden te voorkomen, die functie van burgerwacht hebben de Limburgse schutterijen nooit gehad. Het waren eerder een soort parochieverenigingen die optraden bij processies en andere kerkelijke gebeurtenissen. Hun naam ‘schutters’ heeft meer betrekking op het feit dat ze de kerk ‘beschutten’, dus beschermden, dan dat ze zich concreet met het beschieten van de vijand bezig hielden. Maar desondanks toch leuk dat Berg en Terblijt er bij was, compleet met een prominente plek voor Sonja, het hondje dat in de Nachtwacht van Rembrandt nauwelijks te zien is. Sonja is in Berg en Terblijt beslist geen underdog, eerder een superdog. Maar ja, Rembrandt was dan ook geen Limburger …

Jos Odekerken

 

 ****************

 Alle microfoons open voor het Weerter mannenkoor

Een oorverdovende stilte

De Engelsen kunnen het zo bondig zeggen: ‘He is all there!’ Wij zouden zoiets zeggen als: Hij staat er helemaal! Een kwalificatie die naadloos past op de nog jonge dirigent van het Weerter Mannenkoor, Tim Schulteis. De zestig mannenstemmen van het gerenommeerde koor hebben zojuist de laatste noten van het ontroerende ‘Ave Maria’ van Franz Biebl laten klinken en met een flukse knijpende beweging van beide handen brengt Schulteis dit machtige meerstemmige orgel tot zwijgen, alleen een zachte resonantie klinkt nog even door. Twee seconden is de stilte oorverdovend totdat de dirigent de handen laat zakken en de ontspanning zich op de gezichten van de zangers aftekent.

Sing On

Het is ook niet niks, zo’n geluidsopname met een zevental microfoons, met vuistdikke kabels aangesloten op de geluidswagen van L1 die buiten de Fatimakerk in Weert overuren draait. Want het kritische oor van geluidstechnicus Rob Driessen van L1 doet niet onder voor dat van de dirigent zelf. Beiden overleggen na drie ‘takes’ beluisterd te hebben in de regiewagen welke van de opnamen de voorkeur verdient. En dan komt het verlossende woord voor het koor: take 2 wordt integraal overgenomen. Er klinkt applaus en enthousiast wordt begonnen aan het perfectioneren van het tweede stuk voor deze avond, de uitvoering van ‘Brothers, Sing On’, van de Noorse componist Edward Grieg, een tijdloos juweeltje dat op het repertoire staat van menige ‘glee club’ in het Verenigd Koningrijk en de Verenigde Staten.

Music Festival

Het koor van de Universiteit van Iowa in de VS gaat zelfs zover dat elk van haar concerten met deze song begint! Logisch dat het Weerter Mannenkoor het stuk in juni, tijdens het Llangollen International Music Festival, het walhalla van de koormuziek in Wales, ten gehore zal brengen. Het Weerter Mannekoor dat onlangs op het Limburgs Korenfestival, een eerste prijs in de wacht sleepte, zal er zijn mannetje staan. En intussen koesteren wij de gemaakte opnamen van deze avond. Deze zullen straks in de dertiendelige Tv-serie over Limburg, Daar is mijn vaderland, verwerkt worden. In de aflevering over Weert en omstreken zal Weertenaar Alf Poell, promotor van de Limburgse cultuur, onzer gastheer zijn. Maar daarover later meer, wanneer we met de camera naar Weert terugkeren voor de tv opnamen.

Jos Odekerken

 ***************

  

We filmden op hoog niveau in Parkstad

De stad ben je zelf

Daar stonden we dan, ’s ochtends om half elf, op die onwaarschijnlijke plek, bovenop het dak van het Glaspaleis, oftewel Schunck, in het hartje van Heerlen. Vanaf deze hoogte realiseer je je - alle sceptici ten spijt - dat de naam Parkstad voor het grotere geheel waar Heerlen deel van uitmaakt, wel degelijk terecht is. Groen van plantsoen, park en bos voor zover het oog reikt.

Terwijl Maurice en Dénise camera en toebehoren in gereedheid brengen voor de eerste opnamen van deze dag, schieten mij, geboren en getogen Heerlenaar, de woorden van stadsdichter Harrie Sevriens door het hoofd: ‘Heerlen ben ik zelf.’

Architectenstad

En wat is dat Heerlen dan wel dat we in beeld gaan brengen voor onze Tv-serie Daar is mijn vaderland? Onze gastheer en gastvrouw voor Parkstad, componist, violist en orkestleider Guido Dieteren en sopraansoliste Wendy Kokkelkoren uit Heerlen, hebben de beste herinneringen aan het Pancratiusplein waar we nu op neer kijken. In 2007 gaven zij met een weergaloos concert door Guido’s Orchestra hun visitekaartje af als leiders van een gloednieuw poporkest met een geheel eigen sound. Terwijl we na de eerste opnamen dwalend door het transparante gebouw van architect Frits Peutz onze weg weer naar beneden vinden, valt onze blik op nog zo een icoon van het nieuwe bouwen, het aangrenzende glanspaleis, de muziekschool, ook al weer ontworpen door een Heerlenaar, Wiel Arets. Was ook onze voormalige rijksbouwmeester Jo Coenen niet afkomstig uit Heerlen, bouwer van het Centre Céramique in Maastricht en, meer recent, van de alom bejubelde Openbare Bibliotheek aan het IJ in Amsterdam? En dan zijn er nog Francine Houben (Herdenkingsplein Maastricht), Hubert-Jan Henket (interieur luchthaven Schiphol), en in het verleden Jos Ritzen ( Koepelkerk in Maastricht, samen met Alphons Boosten) en Jos Seelen, die het klooster Huize de Berg, in de volksmond het Sanatorium, aan de Gasthuisstraat in Heerlen ontwierpen. Allen Heerlense architecten met een grote reputatie. Voor ons is Heerlen een echte architectenstad.

Romeins wellness centrum

‘s Middags beginnen we de historie van deze veerkrachtige stad te ontrafelen, die na een turbulente periode van dreigende neergang na de mijnsluitingen nu weer als een feniks uit zijn eigen as aan het herrijzen is. In het Thermenmuseum gaan we terug naar het allereerste begin van Heerlen dat hier zo fraai te zien is. De gigantische overkapping over de opgravingen werd al bij de ontdekking van de ruïnes door Frits Peutz ontworpen. Dit was het ontspannings- en relaxcentrum van de Romeinse legioenen die hier, op het kruispunt van twee heirbanen, hun Coriovallum bouwden, met stoombaden, warm en koud stromend water, vloerverwarming, lig- en speelweiden, met wonderoliën onder handbereik in sierlijk vormgegeven kruiken om de vermoeide spieren na lange dagmarsen te ontspannen. Wellness in optima forma. Allemaal te zien in een inspirerend museum dat uniek is in Nederland.

Glück auf

In de namiddag bezoeken we het Nederlands Mijnmuseum, het schachtgebouw op het terrein van de voormalige Oranje Nassaumijn. Ooit daalden hier onze grootvaders tot op meer dan 470 meter diepte af om onder erbarmelijke opstandigheden het zwarte goud op te delven waar hun nazaten de welvaart aan te danken hebben. Na een dag van hard werken op verschillende locaties waaien we uit op Terworm, bij het fraaie kasteel dat ooit eigendom was van dezelfde Oranje Nassaumijn en waar architect Jos Seelen gewoond heeft. Dank zij de investeringen van het Van der Valk hotelconcern is het historische gebouw van de ondergang gered en fraai gerestaureerd. In stijl kan hier nu, ook weer op het kruispunt van verkeerswegen, worden gelogeerd en gedineerd. Het Romeinse voorbeeld heeft een eigentijdse variant gevonden.

Jos Odekerken

 

***************

 

 

Camera’s gericht op Horst aan de Maas

Café Cambrinus

Wat wordt er gepassioneerd muziek gemaakt in het ogenschijnlijk zo rustige Horst aan de Maas. Daar konden we getuige van zijn, toen Maurice en Dénise Nijsten afgelopen dinsdag drie camera’s opstelden in Café Cambrinus in Horst voor onze opnamen voor Daar is mijn vaderland. In de wijde omtrek van Horst is Cambrinus een begrip. Ooit begonnen als klein biercafé heeft het zich een reputatie weten te verwerven als een plek waar liefhebbers van muziek en muzikanten, zoals zangeres en danseres Renée van Wegberg, zelf afkomstig uit Horst, graag naar toe gaan om te musiceren of te luisteren naar hedendaagse muziek van topniveau. Dat alles danken we aan kroegbaas Jan Duijf die het kleine podium in bijna twintig jaar uitbouwde tot hét honk voor moderne muziek. Je kunt er bovendien kiezen uit meer dan honderd verschillende biersoorten. Niet onbelangrijk wanneer je ziet hoe gepassioneerd hier gemusiceerd wordt. Grotere steden in Limburg zouden zich een dergelijk muziekpodium wensen.

Jong geleerd


Renée van Wegberg begon haar carrière al op jonge leeftijd. Toen ze 16 was stond ze met veel succes in de Soundmixshow van Henny Huisman. Na haar VWO examen werd ze aangenomen op het Rotterdams Conservatorium. Nog tijdens haar muziekstudie soleerde ze, begeleid door onder andere Cor Bakker en violist Guido Dieteren, ook een van onze gastheren in Daar is mijn vaderland. Renée brak echt door in 2004 toen ze in het populaire TV programma AVRO’s Sterrenjacht werd gekozen tot het zang- en danstalent van Nederland. Sindsdien vervult ze onder andere hoofdrollen in musicals geproduceerd door Joop van den Ende. Tijdens een studiereis naar New York werkte ze samen met de Amerikaanse componist Frank Wildhorn, van wie regelmatig shows op Broadway te zien zijn.

 

 

In de greep van Renée

In Nederland trad Renée in 2005 op Koninginnedag op voor een duizendkoppig publiek van genodigden in aanwezigheid van Koningin Beatrix. Sinds 2006 vervult zij hoofdrollen in de grootste musicals waaronder Annie, Joseph en meest recent in Urinetown. Dinsdag zagen wij haar als zangeres van pop, soul en jazz en werden getroffen door haar energieke uitstraling, perfecte stembeheersing en geweldige interactie met haar bandleden van deze avond: componist-pianist Egbert Derix, bassist Norbert Leurs en drummer Sjoerd Rutten, met als speciale gast gitarist en songwriter neef Joep van Wegberg. De inhoud van Defying Gravity, een van haar favoriete nummers, vatte de ambities van deze getalenteerde artiest perfect samen. Een avond om niet te vergeten. We kijken uit naar onze verkenningen van Noord Limburg het komend jaar, waarbij Renée ons zal meenemen naar haar favoriete plekken.

Jos Odekerken, 20 mei 2011

 ***************

 

Op 7 mei filmden we in het Bovenste Bos en in Noorbeek

 Den haole

Sint Briej

Er zullen ongeveer twintig kerkdorpen in Limburg zijn waar elk jaar een zogenaamde mei-den op het dorpsplein wordt geplaatst. Waarschijnlijk een van oorsprong heidense gewoonte, waarmee onheil kon worden voorkomen, zo meende men. De Noorbeekse den is van een andere orde. Al 377 jaar lang wordt daar iedere tweede zaterdag na Pasen ’s ochtends om 6 uur de oude den neergehaald en de nieuwe den in het Bovenste Bos in Epen hakbijl gekapt door de Jonkheid van Noorbeek, onder bescherming van een katholieke heilige, Sancta Brigida, de patroonheilige van het dorp. Hoe de verering van deze Ierse in Noorbeek tot stand kwam weten we niet. Feit is dat het planten van de Brigidaden er elk jaar aan herinnert dat ooit op voorspraak van Sint Brigida een veeziekte werd onderdrukt. Sindsdien is Sint Briej de schutspatrones tegen alle ziekten van het hoornvee.

 Dröpke

In Noorbeek wordt de oude den onder de bewoners verloot. Een wat twijfelachtige eer voor de gelukkige winnaar, want niet iedereen zit te springen om een den van ongeveer dertig meter in zijn achtertuin te verwelkomen. De winnaar dient ervoor te zorgen dat de den diezelfde ochtend nog wordt opgeruimd. De Jonkheid is immers bezig met groot vertoon de nieuwe boom binnen te halen. Dat gebeurt niet eerder dan dat pastoor Graat zijn zegen over de inspanningen van deze hoogtijdag heeft afgeroepen. Daarna wordt een dröpke gedronken om op een wat meer wereldse manier iedereen moed te geven. De pastoor is als eerste aan zet om de bijl te hanteren, gevolgd door de burgemeester van Eijsden - Margraten, Jean Bronckers. Dan nemen de vrijgezellen van het dorp het karwei over. Dit jaar werd een prachtden van ruim 29 meter naar beneden gehaald en secuur op de dennenkar geplaatst.

Gevaarlijke tocht

De kar wordt getrokken door 30 paarden, opgetuigd met fraaie kransen van gekleurd crêpepapier. De moeizame en niet ongevaarlijke tocht langs steile wegen en scherpe bochten kan beginnen. Op de achteras van het transport zijn zware remmen gemonteerd om de kar te kunnen afremmen. De tocht duurt een hele dag en wordt regelmatig onderbroken bij verschillende cafés om de dorst van mens en dier te lessen, het tuig van de paarden te controleren en de assen van de wagen te oliën.

Hèven

Aangekomen op de Pley in Noorbeek nemen de getrouwde mannen uit het dorp het werk van de Jonkheid over. Het hèven, het overeind plaatsen van de zware boom kan beginnen. Ook weer een gevaarlijk karwei dat veel ervaring vereist, waarbij de Noorbeekse jongeren de kans krijgen de fijne kneepjes van de oude rotten uit het dorp af te kijken. De plaatselijke kastelein zorgt ervoor dat regelmatig het glas kan worden geheven, een belangrijke stimulans bij het klaren van het karwei. In wezen is de hele exercitie van het den haole en uiteindelijk in het centrum van het dorp plaatsen een prachtige manier om de gemeenschapszin in het dorp levendig te houden. Noorbeek slaagt daar nu al 377 jaar lang glansrijk in.

Jos Odekerken, 7 mei 2011

 

***************

Leenhof
Op 1 mei stonden onze camera's opgesteld in Landgraaf

Meimaand Mariamaand

Jongeren zal het niet zoveel meer zeggen, maar voor de rijpere Limburger geldt het nog steeds: meimaand – Mariamaand. En dus togen we op deze stralende 1e mei, dit jaar op een zondag, om vijf uur ’s middags naar Leenhof, naar het kapelke op de berg, zoals we dat vroeger elke ochtend in de meimaand vanuit Schaesberg of Heerlen deden, om daar de eucharistieviering bij te wonen. Tot onze verbazing stonden we daar met 350 gelijk gestemden voor de aanvang van de dienst in stilte te luisteren naar en te genieten van het ruisen van de wind in het gebladerte en het kwinkeleren van de vogels. Een magische plek en dat al eeuwenlang, als we de geschiedenis mogen geloven.

Vrienden Leenderkapel

Baron Johan Frederik van Schaesberg, heer van het gelijknamige kasteel onder in het Haesdal, was evenals zijn echtgenote een toegewijde aanhanger van het katholieke geloof en een groot vereerder van de Moeder Gods. Na de dood van zijn echtgenote, nota bene tijdens een bedevaart naar Kevelaer in 1644, besloot de baron een kapel te stichten, de huidige Mariakapel op de berg, die vervolgens ook als parochiekerk dienst deed. Het familiewapen prijkt boven de ingang van de kerk. Het familiebezit van de adellijke heer, de ooit zeer imposante waterburcht, is inmiddels vervallen tot ruïne, maar de kapel heeft door de eeuwen heen grote vitaliteit getoond in de verering van Maria. De laatste grote restauratie dateert van 1998. Een bloeiende stichting waakt over haar voortbestaan. De Vrienden van de Leenderkapel kent meer dan 250 leden en groeit nog steeds.

Os Wendy

Normaal gesproken komt bisschop Frans Wiertz zelf naar Schaesberg om de dienst te leiden, maar vandaag viert hij het 100-jarig bestaan van de Lourdesgrot in Banholt. Dus zijn vicaris Ton Storcken neemt waar en leidt de dienst die aanvoelt als een familiereünie. Er klinkt nog net geen applaus wanneer, zoals elk jaar, ook nu weer sopraan Wendy Kokkelkoren door de pastoor van Schaesberg wordt aangekondigd als ‘os Wendy’. Samen met toetsenist Falco Borsboom brengt zij onder andere een ontroerend Ave Maria ten gehore. Wanneer aan het eind van de dienst Wendy ’t Kapelke van de Limburgse troubadour Harry Bordon aanheft, zingen de aanwezigen uit volle borst mee, in gemeenschappelijke herinnering aan de plek ‘Woo mien mooder mich geleerd haet óm te beije.’

Jos Odekerken, 2 mei 2011

 *************** 

 

In de Sevenumse hemel

Gouden greep

Bij het samenstellen van onze TV-serie Daar is mijn vaderland verkennen we dertien regio’s in onze provincie. In elke regio hebben we een bekende gastheer of gastvrouw bereid gevonden ons mee te nemen naar hun favoriete plekken. Nu we sinds een paar weken daadwerkelijk met onze eerste opnamen zijn gestart, blijkt deze samenwerking een gouden greep te zijn. We ontdekken onverwachte plekjes en lokale pareltjes waar we anders geen weet van zouden hebben gehad. Neem nou Sevenum. Ja, natuurlijk, bij het horen van het woord ‘Toverland’ gaat menig kinderhart sneller kloppen en dat niet alleen in Limburg. Maar zonder onze gastvrouw Caroline Maessen, directeur van het attractiepark, zouden we nooit kennis hebben gemaakt met voor ons tot nu toe onvermoede aspecten van Sevenum en wijde omgeving.

Bourgondisch

Voor de planning van onze opnamen later in het jaar voerde Caroline ons langs beauty spots en verrassende locaties waarover we nog uitvoerig zullen berichten. Bij wijze van voorproefje nu één voorbeeld. Vaak wordt, wanneer we het over Limburg hebben, de term ‘Bourgondisch’ gebruikt. We denken dan meestal aan royaal eten en drinken in een feestelijke ambiance. Tot nu toe associeerden wij dat begrip niet bepaald met het dorpje Sevenum. Maar na ons bezoek daar zien wij dat beslist anders. Na een fikse regenbui nam Caroline ons mee naar een prachtige locatie aan de rand van Sevenum, een boerderij uit 1895, verbouwd tot Herberg/Bed & Breakfast Gasterie Lieve Hemel. Als ergens een locatie zijn naam eer aan doet, dan is het wel deze love baby van Marcel en Heidy van den Beuken, die hier de scepter zwaaien. Een etentje aan hun gastvrije dis en vervolgens eventueel overnachten betekent echt Bourgondisch genieten, met een knipoog naar La douce France. In de zevende hemel zijn betekent volgens Van Dale volkomen gelukkig zijn. Een verblijf in deze Sevenumse hemel brengt u aardig in de buurt van deze verkieslijke staat van gelukzaligheid.

Jos Odekerken, 8 april 2011

 ***************

 

Rome aan de Geul

Houthem-St. Gerlach

Terwijl we in de grandioze dorpskerk van Houthem-St. Gerlach opnamen aan het maken zijn voor onze serie Daar is mijn vaderland stevent een enthousiaste dame - naar later blijkt afkomstig uit Purmerend - op ons af en roept uit, ‘Wauw! Dit had ik helemaal niet verwacht in zo’n klein dorpje in Limburg. Dit lijkt wel Rome! Niet te geloven dat we dit niet wisten!’ We hebben de bezoekster uit het hoge noorden er fijntjes op gewezen dat ze zich in een uniek kerkgebouw bevond dat tot de top tien monumenten van Nederland behoort.

Europese allure

Heeft u zelf wel eens dit topmonument naast het châteauhotel van de Oostwegel Groep bezocht? Moet u anders beslist eens doen. De kerk is overdag altijd toegankelijk en wanneer u de kerk door de hoofdingang betreedt weet u inderdaad niet wat u ziet. De bezoekster uit Purmerend had natuurlijk gelijk. Zo een pronkstuk van architectuur uit de hoogbarok verwacht je in Nederland niet echt. Wanneer je de kerk binnenkomt, maken de kleurenrijkdom van de muurschilderingen, de lichtheid van de kerk en de fresco’s op het plafond inderdaad een overweldigende indruk. Dit is monumentale kunst van Europese allure.

Zandschepje

De aanleiding voor onze filmopnamen was de jaarlijkse expositie Kunst in Valkenburg (KiV) die elk jaar gelijktijdig met de TEFAF in Maastricht gehouden wordt. In de kloostergang van Château St.Gerlach en de schatkamer van de Gerlachuskerk is er hoogwaardige schilder- en beeldhouwkunst te bewonderen, en ook te koop, van drie totaal verschillende kunstaanbieders, waaronder de bekende Valkenburgse schilder Con Tonnaer. Maar zelfs zonder de werken van deze exposanten is het de moeite waard om een bezoek te brengen aan kerk en kloostergang met schatkamer. In het midden van de kerk is Gerlachus, de kluizenaar die omstreeks 1164 in Houthem stierf, op een praalbed afgebeeld in de vorm van een witgeschilderde tombe, versierd met houtsnijwerk. Aan de binnenzijde van de tombe is een ruimte, waarin een zandheuveltje zichtbaar is. Decennia geleden trokken boeren uit de wijde omgeving op 5 januari, de feestdag van de heilige Gerlachus, hier naar toe om het gewijde zand in zakjes mee te nemen om het in hun stallen uit te strooien: een probaat middel tegen veeziekten, zo vond men. Het zandschepje doet nog steeds dienst.

Pronkstuk

Vergeet vooral ook niet om bij uw bezoek even de schatkamer van de kerk binnen te wandelen, waar de tunica van St. Gerlach wordt bewaard. In een opzettelijk donker gehouden ruimte straalt onder een sfeervolle belichting u vanuit een klimaatvitrine dit bijzondere gewaad tegemoet. Het is vervaardigd uit rode zijde en stamt uit de tiende of elfde eeuw. Het kleed werd in de reliekschrijn van St. Gerlach aangetroffen en diende lange tijd om zijn beenderen te omhullen. In dezelfde schatkamer staat op een prominente plek ook het zilveren borstbeeld van Gerlachus met daarin een schedelstuk van de heilige. Daarnaast is er een vitrine met prachtig historisch zilverwerk. Ongeacht of u nu uit het hoge noorden komt of uit het diepe zuiden, of u nu een religieuze instelling bezit of niet, een bezoek aan St. Gerlach zal u nog lang heugen.

Jos Odekerken, 31 maart 2011

 ********************

 

In de wolken  

Eckelrade
Je hoeft op een vroege winterochtend via de Schampeljoenssteeg maar de Dorpsstraat van Eckelrade in te rijden, of de welriekende geur van kokend fruit komt je tegemoet. Witte wolken waterdamp verraden waar stroopstoker Mart Vandewall zijn toverkunsten verricht, achter de hoge, groene poort van een vakwerkhoeve uit 1885. We openen de poort voorzichtig en ontwaren Mart tussen de flarden van opstijgende waterdamp, geconcentreerd roerend in twee dampende koperen potten van gigantische proporties, zelf hygiënisch verpakt in een smetteloze jas. Staalblauwe ogen kijken ons aan vanonder een spierwitte pet.

Jöngske oet Meerssen
Hij oefent het ambacht nu al bijna dertig jaar uit nadat hij als jöngske gefascineerd was geraakt door het productieproces dat zich toen in de stroopfabriek van Meerssen, zijn geboorteplaats, afspeelde. De stroopfabriek is inmiddels ter ziele maar de fascinatie voor het ambacht is gebleven. Staande in de vrieskou volgen we de details die Mart in rap Limburgs uitlegt aan onze gastheer van vandaag, de Limburgse tenor Hubert Delamboye, zelf ook geboren in het land van de fruitboomgaarden, de huidige gemeente Eijsden - Margraten.

Ambacht
Gefascineerd als Mart is door het web van cultuur dat om het stroop maken heen geweven is, kan hij uren over de productiewijze van dit biologische product van het zuiverste water en de geschiedenis ervan vertellen. Essentieel is de aanvoer van appels en peren uit eigen hoogstamboomgaard. In grote lijnen bestaat het proces zelf uit het koken van het fruit, het uitpersen van het sap en vervolgens het indikken tot stroop in koperen ketels. Het klinkt simpel maar er kan zo veel mis gaan. Het geheim van het succesvol beoefenen van het ambacht is in de eerste plaats gelegen in de samenstelling van de verschillende lagen fruit in de pers en de timing van het kookproces. De in de loop der jaren opgebouwde ervaring en intuïtie is hierbij doorslaggevend. We filmen en Jos Odekerken fotografeert en maakt aantekeningen voor een uitgebreider verslag in zijn te verschijnen boek.

Toekomst verzekerd
Op dit moment is Mart de enige ambachtelijke stroopstoker in Limburg, afgezien van enkele hobbystokers. Van Mart mag het nu wel een tandje minder, nu de verwerking van het fruit van afgelopen seizoen bijna achter de rug is. De publiciteitsgolf volgend op zijn uitverkiezing tot Held van de Smaak in het najaar van 2010 heeft hem en het product goed gedaan en past naadloos bij de groeiende belangstelling van de consument die Slow Food steeds meer weet te waarderen. Het bestaansrecht van de ambachtelijke stroopstoker wordt nu volmondig erkend en daar was het Mart Vandewall in de eerste plaats om te doen. En voor ons consumenten minstens even belangrijk: de continuïteit in het productieproces van ambachtelijke, biologische stroop is verzekerd want zoon Magiel staat te trappelen in de coulissen, al even begeesterd door het magische spel met pruttelende en borrelende fruitsoorten als zijn inmiddels pensioengerechtigde vader.

 Jos Odekerken, 25 februari 2011

 

 

 

 

Stroperig

Arabisch Limburgs
De meeste Limburgers weten niet dat ze Arabisch spreken wanneer ze het woord ‘stroperig’ in de mond nemen. Het woord ‘stroop’ stamt namelijk af van het Arabische woord sharab, wat ‘drank, siroop’ betekent. Wij gebruiken het woord tegenwoordig vaak in de figuurlijke betekenis. Wanneer wij iets stroperig noemen, denken we aan procedures die niet erg vlot verlopen, bijvoorbeeld bij het afhandelen van formulieren of het aanvragen van een vergunning. Niemand zal bij het bekijken van een originele foto of een fraai schilderij snel geneigd zijn uit te roepen ‘Oh, wat een stroperige afbeelding!’. Deze conclusie kon uw columnist tot voor kort volmondig onderschrijven. Totdat afgelopen week het moment kwam dat hij, in het kielzog van onze cameraploeg en gastheer Hubert Delamboye, oog in oog kwam te staan met het schilderij ‘De Stroopstoker’ van de oer-Limburgse beeldende kunstenaar Sjef Hutschemakers uit Sint Geertruid. Wanneer u de afbeelding hiernaast bekijkt, zult u het met ons eens zijn: de stroperigheid - in de letterlijke betekenis van het woord - druipt er vanaf.

Sjef Hutschemakers
U kent het werk van Sjef Hutchemakers niet? Kijkt u eens op de website van de Stichting Sjef Hutch (http://www.stichtingsjefhutsch.nl/nieuws.html) die sinds 1993 zijn werk voor een groter publiek toegankelijk maakt door het organiseren van exposities en het stimuleren van publicaties over zijn werk. Hierboven noemden we zijn werk ‘oer-Limburgs’ vanwege zijn prachtige weergaven van Limburgse taferelen als processies, schutterijen, boomgaarden, oude ambachten en niet te vergeten dat wulpse, terugkerend thema in zijn werk: de vruchtbare moeder aarde. Dat alles weergegeven in die aardse kleuren die zo karakteristiek zijn voor het oeuvre van Sjef, vaak aangebracht met verf die hij zelf in zijn atelier samenstelt.

Op 22 mei 2011 viert Sjef Hutchemakers zijn tachtigste verjaardag, een goed moment voor een, eventueel hernieuwde, kennismaking met zijn prachtige en zeer toegankelijke werk.

Jos Odekerken, 28 februari 2011

  **************

Vaals aan top

Shine!

Ergens moet het beginnen, die liefde voor het instrument en de muziek die je ermee kunt maken. Misschien kent u de aangrijpende film Shine! uit 1996, gebaseerd op het leven van de Australische pianist David Helfgott, die geestelijk ineenstortte, maar wel pas nadat hij erin was geslaagd het moeilijkste pianoconcert dat er schijnt te zijn, het Derde van Serge Rachmaninov, ten gehore te hebben gebracht. David had een Spartaanse opvoeding genoten onder supervisie van zijn liefhebbende, maar dictatoriale vader in wiens woordenboek het woord ‘mislukken’ niet voorkwam. Onlangs deed de Duitse pianist Severin von Eckardstein het Theater Heerlen aan om hetzelfde concert te spelen. Ook zo’n wonderkind dat amper 12 jaar oud was toen hij het Steinway Concours in Hamburg won.

Vaalser muziektraditie

Limburg kent een ijzersterke muziektraditie. Neem nou Vaals. Groot inspirator en leraar daar was de in Maasniel geboren zanger, violist en pianist Leo Ketelaars (1913 – 1992). Daarna maakten talenten uit de families Bröcheler, Jussen en Neumann furore. In de sfeervolle Kopermolen in Vaals werd in 2010 een tentoonstelling aan de drie families gewijd. Bij John Bröcheler werd het muzikale vuur ontstoken toen hij zijn vader in het zangkoor van de Pauluskerk hoorde soleren. Je ziet het voor je: een jochie met rode oortjes ademloos luisterend, weggedoken in een hoekje van het oksaal. En de Jussens zetten nu op het wereldpodium de traditie voort met de broers Lucas en Arthur, die zich beiden ontwikkelen als begenadigde pianisten en dat weten te combineren met een normale jeugd. Het klassieke platenlabel Deutsche Grammophon heeft het eerste album van het duo onder de titel Beethoven Piano Sonatas onlangs uitgebracht.

Kopermolen

Recent waren we in diezelfde Kopermolen om te luisteren naar twee oude bekenden in het vak, tenor Hubert Delamboye, geboren in Scheulder, en Vaalsenaar Paul Bindels, bas-bariton en dirigent van Voice Art, een vocaal ensemble dat samenwerkt met gerenommeerde vocalisten en instrumentalisten. Ook hier wordt het muzikale stokje aan de jeugd doorgegeven. Zangpedagoog en dirigent Harrie Spronken leidt de Limburgse Koorschool Catarella, begeleid door Robert Weirauch. Jongens en meisjes tot 24 jaar tonen hun muzikale talent. Zo grijpt na de pauze een jochie uit het koor naar strijkstok en viool en speelt in een indrukwekkende solo de sterren van de hemel. Een van de aanwezige ouders mompelt duidelijk hoorbaar Good gedaon, jong! Het is nog net geen Shine!, maar minstens even overtuigend.

Jos Odekerken, december 2010

 *************